Một phân tích mới từ Viện Kinh tế Đức (IW) đã tiết lộ rằng nền kinh tế quốc gia này phải gánh chịu khoản tổn thất lên đến 735 tỷ euro kể từ năm 2020. Nguyên nhân chính của con số thiệt hại khổng lồ này được xác định là ba cú sốc đồng thời: đại dịch Covid-19, cuộc chiến tại Ukraine và khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu. Những sự kiện này đã gây ra hậu quả sâu rộng, từ suy giảm tổng sản phẩm quốc nội đến lạm phát phi mã và gián đoạn sản xuất.
Kể từ năm 2020, nền kinh tế Đức đã phải đối mặt với một loạt các thách thức chưa từng có, đẩy quốc gia này vào một giai đoạn khó khăn chồng chất. Theo một phân tích chuyên sâu mới nhất từ Viện Kinh tế Đức (IW), tổng thiệt hại mà nền kinh tế phải gánh chịu đã lên tới con số khổng lồ 735 tỷ euro. Con số này không chỉ phản ánh mức độ nghiêm trọng của những biến động kinh tế toàn cầu mà còn nhấn mạnh sự mong manh của các hệ thống kinh tế hiện đại trước các cú sốc bất ngờ.
Báo cáo của IW chỉ ra rằng ba nguyên nhân chính đã hợp lại, tạo thành một cơn bão hoàn hảo gây thiệt hại đáng kể: đại dịch Covid-19, cuộc chiến tại Ukraine và cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu. Mỗi yếu tố này, tự thân nó đã đủ sức gây ra những biến động lớn, nhưng khi kết hợp lại, chúng đã tạo ra một áp lực chưa từng có lên các doanh nghiệp, người lao động và ngân sách quốc gia.
Tác động của đại dịch Covid-19
Đại dịch Covid-19 bùng phát vào đầu năm 2020 đã tạo ra một cú sốc lớn đầu tiên, làm tê liệt gần như toàn bộ hoạt động sản xuất và dịch vụ trên phạm vi toàn cầu. Tại Đức, các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt và giãn cách xã hội đã khiến nhiều ngành công nghiệp phải ngừng hoạt động, chuỗi cung ứng bị đứt gãy và nhu cầu tiêu dùng giảm sút mạnh mẽ. Kết quả là, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Đức đã chứng kiến mức giảm sâu kỷ lục, và hàng loạt doanh nghiệp buộc phải đóng cửa vĩnh viễn hoặc đối mặt với thua lỗ nặng nề.
- Sản xuất đình trệ: Các nhà máy phải giảm công suất hoặc đóng cửa tạm thời do thiếu hụt lao động và gián đoạn vận chuyển nguyên vật liệu.
- Ngành dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề: Du lịch, khách sạn, nhà hàng và các dịch vụ giải trí khác gần như tê liệt, dẫn đến mất việc làm hàng loạt.
- Tâm lý người tiêu dùng suy giảm: Sự bất ổn về kinh tế và sức khỏe khiến người dân thắt chặt chi tiêu, ảnh hưởng đến doanh số bán lẻ.
- Gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp: Nhiều công ty buộc phải vay nợ hoặc cắt giảm chi phí để tồn tại, làm suy yếu khả năng đầu tư và mở rộng.
Hậu quả của chiến tranh tại Ukraine
Khi nền kinh tế bắt đầu có dấu hiệu phục hồi nhẹ từ đại dịch, cuộc chiến tranh tại Ukraine bùng nổ vào đầu năm 2022 đã giáng thêm một đòn mạnh. Xung đột này không chỉ gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo mà còn tạo ra những biến động kinh tế sâu rộng, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng và nguyên liệu thô.
- Giá năng lượng tăng vọt: Đức phụ thuộc nhiều vào khí đốt và dầu mỏ từ Nga, nên việc nguồn cung bị gián đoạn và các lệnh trừng phạt đã đẩy giá dầu, khí đốt và điện lên mức cao chưa từng có.
- Gián đoạn chuỗi cung ứng nguyên liệu: Cuộc chiến ảnh hưởng đến việc cung cấp các nguyên liệu quan trọng như lúa mì, kim loại và hóa chất, gây ra áp lực chi phí lớn cho các ngành công nghiệp.
- Lạm phát leo thang: Chi phí năng lượng và nguyên liệu tăng cao đã lan sang gần như mọi mặt hàng, đẩy tỷ lệ lạm phát tại Đức lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, làm xói mòn sức mua của người dân và tăng chi phí sản xuất cho doanh nghiệp.
- Tâm lý bất ổn: Mối lo ngại về an ninh và kinh tế vĩ mô đã tác động tiêu cực đến niềm tin kinh doanh và đầu tư.
Khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu
Song hành cùng hai cú sốc trên, cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đã manh nha từ trước đại dịch, đã trở nên trầm trọng hơn. Từ các cảng biển bị ùn tắc do thiếu lao động và cơ sở hạ tầng quá tải cho đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các linh kiện điện tử và vật liệu xây dựng, mọi yếu tố đều góp phần làm gián đoạn dòng chảy hàng hóa quốc tế.
- Ngành ô tô lao đao: Tình trạng thiếu chip bán dẫn đã buộc các nhà sản xuất ô tô phải giảm sản lượng, thậm chí tạm ngừng hoạt động ở một số nhà máy.
- Ngành điện tử bị ảnh hưởng: Thiếu linh kiện đã làm chậm quá trình sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng và công nghiệp.
- Ngành xây dựng gặp khó: Giá vật liệu xây dựng tăng cao và khan hiếm nguồn cung đã đẩy chi phí dự án lên, khiến nhiều công trình bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng.
- Chi phí vận chuyển tăng vọt: Giá cước vận tải biển và hàng không tăng mạnh do nhu cầu lớn và sự thiếu hụt container, gây thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
Hậu quả và rủi ro tiềm tàng
Theo phân tích của IW, tổng thiệt hại 735 tỷ euro là một con số cho thấy sự hao hụt đáng kể về tài nguyên kinh tế. Hậu quả trực tiếp của những cú sốc này không chỉ dừng lại ở các con số thống kê mà còn tiềm ẩn những rủi ro dài hạn cho sự ổn định kinh tế của Đức.
- Thâm hụt ngân sách lớn: Mức thất thu ngân sách do suy giảm kinh tế kết hợp với chi phí bù đắp đầu tư và các gói hỗ trợ của chính phủ đã tạo ra một khoản thâm hụt hàng trăm tỷ euro.
- Rủi ro phá sản doanh nghiệp: Sự chậm phục hồi, chi phí tăng cao và doanh thu sụt giảm đang đẩy nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đến bờ vực phá sản.
- Tăng tỷ lệ thất nghiệp: Việc đóng cửa doanh nghiệp và cắt giảm sản xuất chắc chắn sẽ dẫn đến gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, gây áp lực lên hệ thống an sinh xã hội và giảm sức mua trong dân chúng.
- Áp lực lạm phát kéo dài: Nếu không có các biện pháp kiểm soát hiệu quả, lạm phát có thể duy trì ở mức cao trong thời gian dài, tiếp tục bào mòn giá trị đồng tiền và tài sản của người dân.
Giải pháp và định hướng tương lai
Để khắc phục những hậu quả nặng nề này và chuẩn bị cho những thách thức trong tương lai, Viện Kinh tế Đức đã đưa ra một số đề xuất chiến lược quan trọng. Các giải pháp này tập trung vào việc tăng cường khả năng phục hồi của nền kinh tế và giảm thiểu rủi ro từ các cú sốc bên ngoài.
- Đầu tư dài hạn vào điện năng sạch: Chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng tái tạo không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn đảm bảo an ninh năng lượng và giảm chi phí trong dài hạn.
- Cải thiện hạ tầng logistics: Nâng cấp và mở rộng hệ thống giao thông, cảng biển và kho bãi để đảm bảo chuỗi cung ứng hoạt động thông suốt và hiệu quả hơn, giảm thiểu tình trạng ùn tắc.
- Đa dạng hóa nguồn cung: Giảm sự phụ thuộc vào một hoặc vài nhà cung cấp duy nhất cho các nguyên liệu và linh kiện quan trọng bằng cách tìm kiếm và phát triển các nguồn cung mới từ nhiều quốc gia khác nhau.
- Đẩy nhanh quá trình số hóa nền kinh tế: Đầu tư mạnh vào công nghệ số, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo để nâng cao năng suất, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng cường khả năng chống chịu của doanh nghiệp trước các gián đoạn.
Tóm lại, nếu Đức không xây dựng được một chiến lược tổng thể và chủ động để phòng vệ trước các cuộc khủng hoảng kép, nền kinh tế quốc gia này có thể sẽ phải đối mặt với những mất mát thêm đáng kể trong thập kỷ tới. Việc thực hiện các giải pháp được đề xuất sẽ là chìa khóa để đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng bền vững cho Đức trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đầy biến động.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC