Hai lãnh đạo quận tại bang Thüringen, Đức, vừa đưa ra một đề xuất gây tranh cãi về việc người nhập cư nên nhận trợ cấp xã hội dưới dạng khoản vay có điều kiện hoàn trả.
Ý tưởng này nhằm thúc đẩy nhanh quá trình hội nhập và giảm căng thẳng xã hội, đồng thời khuyến khích người nhập cư tự chủ về tài chính.
Tại Đức, một đề xuất mới từ hai lãnh đạo quận thuộc bang Thüringen đã khơi dậy một cuộc tranh luận sâu rộng về chính sách trợ cấp xã hội dành cho người nhập cư. Ông Matthias Jendricke từ Nordhausen và ông Marko Wolfram từ Saalfeld-Rudolstadt đã cùng đưa ra ý tưởng gây chú ý này, cho rằng các khoản trợ cấp nên được cấp dưới dạng khoản vay không lãi suất, đi kèm với các điều kiện hoàn trả rõ ràng. Ý tưởng này được xem là một nỗ lực nhằm tái định hình cách thức mà xã hội Đức hỗ trợ người mới đến, đồng thời đặt ra những kỳ vọng mới về sự đóng góp và hội nhập.
Bối cảnh chính sách nhập cư và trợ cấp xã hội tại Đức
Hệ thống phúc lợi xã hội của Đức, được xây dựng trên nguyên tắc đoàn kết và đóng góp, là một trong những hệ thống toàn diện nhất thế giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh làn sóng người nhập cư gia tăng trong những năm gần đây, áp lực lên ngân sách nhà nước và các dịch vụ xã hội đã trở thành một chủ đề tranh luận công khai. Câu hỏi về việc làm thế nào để cân bằng giữa việc cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho những người mới đến và đảm bảo tính bền vững của hệ thống, cũng như sự chấp thuận của công chúng, luôn là tâm điểm của nhiều thảo luận chính trị.
Hiện tại, người xin tị nạn và người tị nạn được công nhận ở Đức có quyền nhận các khoản trợ cấp xã hội để đáp ứng các nhu cầu cơ bản như chỗ ở, thực phẩm và các chi phí sinh hoạt khác. Mục tiêu của các khoản trợ cấp này là đảm bảo một mức sống tối thiểu và tạo điều kiện cho quá trình hội nhập ban đầu. Tuy nhiên, ý tưởng đề xuất từ các lãnh đạo quận ở Thüringen muốn đưa ra một cách tiếp cận khác, dựa trên một mô hình đã có sẵn trong hệ thống giáo dục của Đức.
Chi tiết đề xuất gây tranh cãi từ Thüringen
Đề xuất của ông Jendricke và ông Wolfram tập trung vào việc áp dụng một mô hình 'trợ cấp dưới dạng vay' tương tự như hệ thống BAföG (Bundesausbildungsförderungsgesetz) dành cho sinh viên. Cụ thể, người xin tị nạn trên 18 tuổi, người tị nạn đã được công nhận, và công dân các nước ngoài EU trong tương lai sẽ chỉ nhận trợ cấp xã hội dưới dạng khoản vay không lãi suất. Theo ông Jendricke, triết lý đằng sau ý tưởng này rất rõ ràng: “Ai đến đất nước chúng ta mà chưa từng đóng góp, thì chỉ nên nhận trợ cấp xã hội dưới dạng khoản vay – và phải hoàn trả cho Nhà nước.”
Quan điểm này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đóng góp cá nhân vào xã hội và hệ thống phúc lợi. Nó ngụ ý rằng việc nhận trợ cấp mà không có bất kỳ nghĩa vụ hoàn trả nào có thể tạo ra cảm giác bất công hoặc thiếu động lực cho việc tự chủ tài chính. Đề xuất này không nhằm mục đích cắt giảm hoàn toàn sự hỗ trợ mà là tái cấu trúc nó để khuyến khích sự độc lập và hội nhập kinh tế nhanh chóng hơn.
Cơ chế hoạt động và các điều kiện hoàn trả
Để đảm bảo tính khả thi và khuyến khích hội nhập, đề xuất này đi kèm với một loạt các điều kiện và cơ chế giảm trừ hoặc xóa nợ, tương tự như cách BAföG hoạt động:
- Nếu người nhận trợ cấp nhanh chóng tìm được việc làm có đóng bảo hiểm xã hội, họ chỉ phải trả lại một phần số tiền đã nhận. Điều này khuyến khích việc tham gia vào thị trường lao động sớm nhất có thể.
- Việc hoàn trả sớm khoản vay cũng sẽ được hưởng các chính sách giảm trừ, tạo thêm động lực cho việc chủ động tài chính.
- Một điểm quan trọng khác là nếu người đó hòa nhập thành công vào thị trường lao động và vượt qua kỳ thi ngôn ngữ trong vòng một năm, 50% khoản vay sẽ được xóa. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học ngôn ngữ và khả năng tự nuôi sống bản thân.
- Ngoài ra, để khuyến khích sự ổn định gia đình và giáo dục, nếu con cái của người nhận trợ cấp tốt nghiệp phổ thông, cha mẹ cũng sẽ được giảm trừ thêm khi trả nợ. Điều này thể hiện sự công nhận đối với những nỗ lực trong việc nuôi dạy con cái và đóng góp vào tương lai của xã hội.
Những điều kiện này được thiết kế để tạo ra một hệ thống dựa trên thành tích, nơi mà nỗ lực cá nhân và sự hội nhập thành công sẽ được đền đáp bằng việc giảm bớt gánh nặng tài chính. Nó chuyển gánh nặng từ việc chỉ đơn thuần cung cấp trợ cấp sang việc tạo ra một khoản đầu tư có điều kiện vào khả năng tự lực của người nhập cư.
Mục tiêu và kỳ vọng từ sáng kiến mới
Mục tiêu chính của đề xuất này là tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình hội nhập nhanh chóng của người nhập cư vào xã hội Đức, đặc biệt là vào thị trường lao động. Bằng cách biến trợ cấp thành một khoản vay có điều kiện, những người đưa ra ý tưởng hy vọng sẽ khuyến khích người nhập cư chủ động tìm kiếm việc làm, học ngôn ngữ và trở thành những thành viên độc lập, đóng góp vào nền kinh tế.
Hơn nữa, một mục tiêu quan trọng khác là giảm bớt mâu thuẫn và tâm lý ghen tị giữa người dân và người nhập cư. Trong nhiều cuộc tranh luận, có những lo ngại về việc người nhập cư nhận được trợ cấp mà không có nghĩa vụ đóng góp tương xứng. Bằng cách áp dụng mô hình 'trợ cấp dưới dạng vay', những người đề xuất hy vọng có thể giải quyết được những cảm nhận này, thúc đẩy sự công bằng và sự chấp thuận rộng rãi hơn đối với chính sách nhập cư.
Những phản ứng và tranh luận xung quanh đề xuất
Đề xuất này, ngay sau khi được công bố, đã gây ra một làn sóng phản ứng trái chiều trong dư luận và giới chính trị Đức. Những người ủng hộ có thể lập luận rằng nó thúc đẩy trách nhiệm cá nhân, khuyến khích sự tự chủ và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, đồng thời giải quyết các mối lo ngại về tính công bằng xã hội. Họ nhìn nhận đây là một bước đi thiết thực để đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng một cách hiệu quả và có lợi cho cả người nhận lẫn xã hội nói chung.
Tuy nhiên, những người phản đối có thể bày tỏ quan ngại về tính nhân đạo, khả năng thực thi và những tác động tiềm tàng đến những người nhập cư dễ bị tổn thương nhất. Họ có thể đặt câu hỏi về khả năng tiếp cận việc làm và các khóa học ngôn ngữ của tất cả mọi người, đặc biệt là những người đến từ các vùng chiến sự hoặc có hoàn cảnh khó khăn. Một số ý kiến cũng có thể chỉ ra rằng việc áp dụng một khoản nợ ngay từ đầu có thể gây thêm áp lực và rào cản cho quá trình hội nhập, thay vì thúc đẩy nó. Cuộc tranh luận về đề xuất này phản ánh sự phức tạp của chính sách nhập cư và phúc lợi xã hội, nơi mà các giá trị về đoàn kết, công bằng và hiệu quả kinh tế thường xuyên xung đột với nhau.
Bối cảnh chính trị và các đề xuất trước đây
Ông Matthias Jendricke không phải là một nhân vật mới trong việc đưa ra các đề xuất gây tranh cãi liên quan đến chính sách nhập cư. Trước đây, ông từng gây chú ý với đề nghị trục xuất những người Syria không đi làm sau khi tình hình đất nước họ ổn định. Điều này cho thấy một lập trường nhất quán của ông trong việc đặt điều kiện và kỳ vọng vào người nhập cư, liên kết quyền lợi với nghĩa vụ và sự đóng góp. Những đề xuất như vậy thường phản ánh một phần quan điểm trong xã hội Đức, nơi có sự mong đợi ngày càng tăng về việc người nhập cư cần tích cực tham gia vào thị trường lao động và đóng góp vào xã hội để duy trì tính bền vững của hệ thống phúc lợi.
Đề xuất mới từ Thüringen, dù còn gây tranh cãi, nhưng chắc chắn sẽ tiếp tục là chủ đề của nhiều thảo luận chính sách, phản ánh những thách thức và kỳ vọng trong việc quản lý và hội nhập người nhập cư vào một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC