Có lẽ chưa bao giờ câu hỏi “Tối nay ăn gì?” lại mang tính triết lý hiện sinh đến vậy, nhất là trong thời buổi kinh tế “phát triển vượt bậc” như hiện nay. Sống không dám yêu, yêu không dám cưới, cưới không dám sinh con. Đau cũng không dám ốm, ốm cũng không dám đi viện. Mọi thứ đều phải tối giản, ngay cả chuyện yêu đương – vẫn cứ dài cổ… chờ tăng lương.
Sự thật phũ phàng về cuộc sống mưu sinh
Giờ tôi mới hiểu tại sao các cuộc khảo sát lại không bao giờ (dám) đặt câu hỏi “Bạn có dự định gì cho tương lai?”.
Vì ai nỡ hỏi thế với những người đang sống trong cảnh “30 gói mì nhưng tháng lại có 31 ngày”?
Đây không phải là triết học kiểu Sartre hay Camus, mà là hiện thực phũ phàng rất Việt Nam: “Tối nay còn mì gói không?”, “Mai con có tiền đóng học bán trú không?”, và “Chắc để cơn đau bụng này qua rằm tính tiếp vậy”.
Ảnh: Vai áo của một người lao động “luôn bỏ người khác lại phía sau” - thậm chí còn miễn nhiễm với lương
Thực trạng lương thấp và gánh nặng cuộc sống
Một cuộc khảo sát trước phiên họp lương cho thấy 72,6% người lao động chưa dám cưới vì thu nhập, 72,5% đã cưới thì không dám sinh thêm con.
Người Việt Nam trong giấc mơ vươn mình hóa rồng, hóa ra đang co mình lại, không phải vì đạo lý kham khổ, mà bởi sự bất lực đến tuyệt vọng.
Phép toán đơn giản nhưng cay đắng
Thử làm phép toán ngắn gọn:
- Tiền trọ: 1,5 triệu
- Ăn uống dè sẻn: 3 triệu
- Xăng xe, điện thoại, chi tiêu linh tinh: 1 triệu
- Gửi con: 1 triệu nữa là tối thiểu
- Còn dư… 500 ngàn để “định hướng tương lai dân tộc”?
Không ít người lao động tự nhận: “Đau cũng không dám ốm, ốm cũng không dám đi viện”. Vì có bệnh nào đáng sợ hơn “viêm màng túi mãn tính”?
Sự chênh lệch đáng báo động
Trong khi đó, cùng một đất nước, chỉ cách nhau vài con số ngân sách, có những dự án hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng đội vốn không kiểm soát được, có những quan chức khai man tài sản trắng trợn, có những hội nghị, đoàn công tác “nghiên cứu học tập kinh nghiệm nước ngoài” mà cả nước đều biết đó là tour du lịch cao cấp.
Và cũng trong chính đất nước ấy, hàng ngàn cán bộ hưởng lương ngân sách vẫn lên mạng viết status kêu gọi “thắt lưng buộc bụng vì tổ quốc”, trong khi cái bụng của họ thì chưa bao giờ phải thắt.
Người dân không cần một nhà nước kể lể khó khăn, mà cần một chính quyền biết xấu hổ khi dân sống bằng mì gói.
Vòng luẩn quẩn của tăng trưởng GDP
Vậy mà năm này qua năm khác, phiên họp về lương vẫn đều đặn diễn ra như nghi lễ. Có điều, tiền lương thì đứng im, còn giá cả thì “chạy trước thời đại”.
Và những người công nhân quần quật suốt tháng lại ngồi thở dài bên gói mì hôm 31.
Còn chính sách thì bảo: “tăng trưởng GDP cao nhất khu vực”, “đời sống cải thiện”, và “người dân ngày càng hạnh phúc”. Hạnh phúc gì? Khi yêu không dám cưới, cưới không dám đẻ, đẻ không dám bệnh, bệnh không dám chữa?
Sự bất công và bất lực
Đó không phải là phát triển, mà là một cuộc chơi tàn nhẫn mà tầng lớp yếu nhất bị ép gánh mọi rủi ro, trong khi tầng lớp hưởng lợi thì miễn nhiễm với khủng hoảng.
Càng không thể gọi là “nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa” nếu công nhân phải chạy vạy từng đồng, còn quan chức thì xài tiền ngân sách như… tiền của bố mẹ vợ.
Tất nhiên, ai cũng hiểu không thể “ngày một ngày hai” cải thiện được đời sống người lao động. Nhưng cũng chẳng ai hiểu nổi vì sao chống tham nhũng lại chỉ là “phong trào” chứ không phải cơ chế.
Vì sao lãng phí được xem là “sai sót”, trong khi mất vệ sinh trong bữa ăn công nhân lại là “thực trạng khách quan”?
Và vì sao, sau tất cả, người dân vẫn phải sống trong một nền kinh tế nơi tình yêu cũng phải tính toán từng đồng, và mỗi quyết định sinh con là một canh bạc với định mệnh?
Một câu hỏi chưa có lời đáp
Có người nói: “Chỉ cần gấp đôi thu nhập hiện nay là đủ sống”.
Nhưng nếu thu nhập hiện tại vẫn là 5-7 triệu, thì có lẽ, điều duy nhất “đủ” là sự nhẫn nhịn của người dân – một thứ tài nguyên quốc gia đã bị khai thác cạn kiệt từ rất lâu rồi.
Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC
