Vào ngày 16 tháng 7 năm 2025, Trung Quốc bất ngờ công bố quyết định dỡ bỏ lệnh trừng phạt áp đặt lên ông Reinhard Bütikofer, cựu nghị sĩ Nghị viện châu Âu. Động thái này diễn ra không lâu sau khi ông Bütikofer rút khỏi chính trường, mở ra một chương mới trong quan hệ giữa Bắc Kinh và châu Âu.
Quyết định của Trung Quốc về việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với ông Reinhard Bütikofer, một chính trị gia thuộc Đảng Xanh và là cựu thành viên Nghị viện châu Âu, đã đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý. Đây được xem là một tín hiệu hòa giải sau nhiều năm căng thẳng ngoại giao. Thông báo này được đưa ra vào ngày 16 tháng 7 năm 2025, thu hút sự chú ý của giới quan sát quốc tế.
Bối cảnh lệnh trừng phạt ban đầu
Lệnh trừng phạt đối với ông Bütikofer được Bắc Kinh áp đặt vào tháng 3 năm 2021. Động thái này là một phần trong phản ứng của Trung Quốc đối với các biện pháp trừng phạt mà liên minh châu Âu (EU) đưa ra. EU đã trừng phạt các quan chức Trung Quốc vì cáo buộc vi phạm nhân quyền nghiêm trọng đối với người Duy Ngô Nhĩ ở khu tự trị tân cương.
Ông Bütikofer, với vai trò là người điều phối cho ủy ban đối ngoại của Nghị viện châu Âu và là một trong những tiếng nói chỉ trích mạnh mẽ nhất các chính sách của Bắc Kinh, đã trở thành mục tiêu chính. Các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc bao gồm lệnh cấm nhập cảnh và phong tỏa tài sản tại nước này. Những biện pháp này áp dụng không chỉ với ông Bütikofer mà còn với một số nghị sĩ châu Âu, các học giả và các tổ chức nghiên cứu khác.
Các cáo buộc của ông Bütikofer và EU chủ yếu tập trung vào các vấn đề như:
- Việc giam giữ hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số hồi giáo khác trong các trại cải tạo ở tân cương.
- Cáo buộc về lao động cưỡng bức và vi phạm tự do tôn giáo.
- Phá hủy các di sản văn hóa và đàn áp văn hóa.
Phản ứng cứng rắn của Trung Quốc vào thời điểm đó đã khiến quan hệ giữa Bắc Kinh và Brussels trở nên căng thẳng chưa từng có. Điều này cũng ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán quan trọng về hiệp định đầu tư toàn diện giữa EU và Trung Quốc.
Thời điểm và ý nghĩa của việc dỡ bỏ trừng phạt
Việc Trung Quốc quyết định dỡ bỏ lệnh trừng phạt diễn ra chỉ vài tuần sau khi ông Bütikofer chính thức rút khỏi chính trường châu Âu. Điều này không phải là ngẫu nhiên, mà mang theo một ý nghĩa chiến lược sâu sắc. Bằng cách dỡ bỏ lệnh trừng phạt sau khi ông Bütikofer không còn giữ chức vụ, Trung Quốc có thể thể hiện thiện chí mà không phải thừa nhận bất kỳ sai lầm nào trong các chính sách trước đó của mình. Nó giúp Bắc Kinh 'giữ thể diện' trong bối cảnh ngoại giao phức tạp.
Hành động này được giới phân tích nhận định là một tín hiệu rõ ràng rằng Trung Quốc đang tìm cách xoa dịu căng thẳng với châu Âu. Trong bối cảnh các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng, bao gồm xung đột ở ukraine và sự chia rẽ địa chính trị sâu sắc, Bắc Kinh có thể muốn ổn định quan hệ với một trong những đối tác kinh tế lớn nhất thế giới. Điều này giúp Trung Quốc tập trung vào các ưu tiên nội bộ và quản lý các mối quan hệ phức tạp khác.
Phản ứng và kỳ vọng từ châu Âu
Tại châu Âu, quyết định của Trung Quốc được đón nhận với sự thận trọng nhưng cũng kèm theo một chút lạc quan. Các nhà lãnh đạo châu Âu từ lâu đã kêu gọi Bắc Kinh dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Họ coi đây là một rào cản lớn đối với việc nối lại đối thoại cấp cao. Tuy nhiên, giới chức châu Âu vẫn nhấn mạnh rằng một hành động đơn lẻ không thể giải quyết triệt để tất cả các vấn đề tồn tại.
Các vấn đề về nhân quyền ở tân cương, hong kong và tình hình biển đông vẫn là những mối lo ngại lớn. Liên minh châu Âu vẫn giữ vững lập trường về việc bảo vệ các giá trị dân chủ và nhân quyền. Do đó, mặc dù việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt là một bước đi tích cực, nhưng nó chỉ là khởi đầu. Nó không đảm bảo cho một sự cải thiện toàn diện và ngay lập tức trong quan hệ song phương. EU sẽ tiếp tục thúc đẩy Trung Quốc tuân thủ các cam kết quốc tế về nhân quyền và thương mại công bằng.
Tầm quan trọng đối với quan hệ Trung Quốc - châu Âu
Động thái này có thể mở ra cánh cửa cho các cuộc đối thoại cấp cao hơn giữa Trung Quốc và EU. Đây là điều cần thiết để giải quyết các vấn đề kinh tế, biến đổi khí hậu và ổn định khu vực. Tuy nhiên, quan hệ giữa Trung Quốc và châu Âu vẫn còn nhiều thách thức. Châu Âu đang theo đuổi chiến lược 'giảm thiểu rủi ro' (de-risking) khỏi Trung Quốc. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng và công nghệ của Trung Quốc.
Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt có thể được xem là một cử chỉ thiện chí. Nó có thể giúp xây dựng lại niềm tin ở một mức độ nào đó. Nhưng để có một mối quan hệ bền vững, Trung Quốc cần có những hành động cụ thể hơn. Đặc biệt là trong việc tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và tôn trọng nhân quyền. Đây là những nền tảng quan trọng mà châu Âu luôn đề cao trong chính sách đối ngoại của mình.
Các yếu tố thúc đẩy và triển vọng
Có nhiều yếu tố có thể đã thúc đẩy Trung Quốc đi đến quyết định này. Chúng bao gồm áp lực kinh tế toàn cầu, mong muốn ổn định môi trường quốc tế để tập trung vào phát triển kinh tế nội địa. Hay mong muốn tránh một mặt trận thống nhất của các nước phương tây chống lại mình. Động thái này cũng có thể là một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm phá vỡ thế cô lập ngoại giao.
Triển vọng của quan hệ Trung Quốc - châu Âu trong tương lai phụ thuộc vào cách cả hai bên tận dụng cơ hội này. Nếu việc dỡ bỏ trừng phạt dẫn đến các cuộc đối thoại mang tính xây dựng hơn, nó có thể là tiền đề cho một mối quan hệ ổn định hơn. Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều rào cản. Cả hai bên đều cần thể hiện sự linh hoạt và cam kết đối thoại. Điều này là để vượt qua những khác biệt sâu sắc và tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác chung vì lợi ích đôi bên.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC