Đức hiện đang là một trong những quốc gia có giá điện đắt nhất thế giới, chỉ đứng sau Bermuda, Bỉ, Ireland và Đan Mạch. Mặc dù vậy, lời hứa về việc giảm thuế điện cho người dân đã bị thu hẹp lại, chỉ áp dụng cho lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp. Từ năm 2021 đến nay, giá điện tại quốc gia này đã tăng gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu.
Trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực chuyển đổi năng lượng và tìm kiếm các nguồn cung cấp bền vững, Đức, một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Âu, đang phải đối mặt với một nghịch lý đáng báo động: Giá điện cao ngất ngưởng, xếp hạng trong top 5 đắt nhất thế giới. Tình hình này không chỉ gây áp lực lớn lên ngân sách hộ gia đình mà còn đặt ra thách thức đáng kể cho khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Đức trên thị trường quốc tế. Mức giá này chỉ thấp hơn một số quốc gia và vùng lãnh thổ như Bermuda, Bỉ, Ireland và Đan Mạch, những nơi có đặc điểm thị trường hoặc cơ cấu hạ tầng năng lượng riêng biệt.
Sự gia tăng chi phí năng lượng đã trở thành một gánh nặng thường trực đối với người tiêu dùng Đức. Điều đáng nói hơn là những cam kết về việc giảm thuế điện nhằm xoa dịu áp lực tài chính cho người dân đang dần bị thu hẹp lại. Thay vì áp dụng cho tất cả các đối tượng, chính sách giảm giá điện giờ đây chỉ tập trung vào các ngành công nghiệp và nông nghiệp, khiến các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ phải tiếp tục gồng mình chịu đựng mức giá cao kỷ lục.
Nguyên nhân đằng sau sự tăng giá liên tục
Kể từ năm 2021, giá điện tại Đức đã chứng kiến mức tăng chóng mặt lên tới 19%. Con số này gần gấp đôi so với mức tăng trung bình trên toàn cầu trong cùng kỳ, cho thấy một vấn đề mang tính hệ thống và bền vững. Một trong những nguyên nhân chính nằm ở cơ cấu giá điện phức tạp của Đức, nơi một phần đáng kể – gần một phần ba tổng số tiền bạn phải trả cho điện – là các loại thuế và phụ phí.
Các khoản phí này bao gồm phụ phí mạng lưới, các loại thuế của nhà nước, và các khoản phụ thu khác được thiết kế để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng và duy trì hạ tầng. Những chi phí này, mặc dù có mục đích tốt, nhưng lại trực tiếp đẩy giá điện lên cao. Bên cạnh đó, thị trường bán buôn đóng một vai trò quan trọng trong việc định giá điện. Tại đây, giá cả chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các nhà máy điện khí đốt, vốn được vận hành khi năng lượng tái tạo như điện gió hoặc điện mặt trời không đủ khả năng cung cấp để đáp ứng nhu cầu toàn quốc. Khi các nguồn năng lượng tái tạo thiếu hụt, Đức phải dựa vào các nhà máy điện khí đốt đắt đỏ hơn để bù đắp khoảng trống, điều này đẩy giá bán buôn lên cao.
Giá khí đốt vốn đã ở mức cao trên thị trường quốc tế do các yếu tố địa chính trị và sự biến động nguồn cung, lại càng bị đẩy lên thêm bởi thuế CO₂ ngày càng tăng. Thuế CO₂ là một công cụ chính sách nhằm khuyến khích giảm phát thải carbon bằng cách làm cho việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trở nên đắt đỏ hơn. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, nó lại trực tiếp góp phần vào việc tăng chi phí sản xuất điện từ khí đốt, từ đó khiến giá điện tiêu dùng không ngừng leo thang. Sự kết hợp giữa các khoản thuế, phụ phí cao, sự phụ thuộc vào khí đốt đắt đỏ trên thị trường bán buôn và thuế CO₂ ngày càng tăng đã tạo nên một áp lực tài chính khổng lồ lên vai người tiêu dùng và doanh nghiệp Đức.
Tác động và những thách thức phía trước
Mức giá điện cao ở Đức không chỉ là một con số trên hóa đơn mà nó còn có những tác động sâu rộng đến đời sống kinh tế – xã hội. Đối với các hộ gia đình, chi phí sinh hoạt tăng cao đồng nghĩa với việc giảm thu nhập khả dụng, ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu và tiết kiệm. Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là các ngành công nghiệp thâm dụng năng lượng, giá điện cao làm giảm khả năng cạnh tranh, đe dọa việc làm và có thể dẫn đến việc di dời sản xuất sang các quốc gia có chi phí năng lượng thấp hơn. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho chiến lược công nghiệp của Đức và mục tiêu giữ vững vị thế là một cường quốc sản xuất.
Chính phủ Đức đang đứng trước một bài toán khó: Làm thế nào để cân bằng giữa mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh, vốn đòi hỏi đầu tư lớn và các loại thuế hỗ trợ, với việc đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định, đáng tin cậy và quan trọng nhất là giá cả phải chăng cho toàn bộ người dân và doanh nghiệp. Việc chỉ ưu tiên giảm thuế cho ngành công nghiệp và nông nghiệp, trong khi bỏ ngỏ các hộ gia đình, có thể tạo ra sự bất bình đẳng và làm giảm sự ủng hộ của công chúng đối với các chính sách năng lượng dài hạn. Tương lai của thị trường năng lượng Đức sẽ phụ thuộc vào khả năng tìm ra giải pháp toàn diện để giảm gánh nặng chi phí, đồng thời vẫn thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang một tương lai năng lượng bền vững hơn.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC