Châu Âu đang đẩy mạnh cuộc đua trí tuệ nhân tạo bằng việc cam kết đầu tư hàng tỷ euro. Mục tiêu là xây dựng các nhà máy AI khổng lồ để phát triển thế hệ mô hình AI mới. Liệu đây có phải là bước ngoặt giúp lục địa này giành lại chủ quyền số và định hình tương lai công nghệ toàn cầu?
Bối cảnh và tham vọng của châu Âu
Trong bối cảnh cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại nền kinh tế và xã hội toàn cầu, châu Âu nhận thấy mình đang ở một vị thế cần phải “chạy nước rút” để bắt kịp các cường quốc công nghệ như Hoa Kỳ và Trung Quốc. Nhận thức rõ về tầm quan trọng chiến lược của AI, không chỉ về mặt kinh tế mà còn về chủ quyền số, Liên minh Châu Âu (EU) đã khởi xướng một kế hoạch đầy tham vọng. Mục tiêu không chỉ đơn thuần là thu hẹp khoảng cách công nghệ mà còn là xây dựng một “lục địa AI” đích thực, nơi châu Âu có thể tự chủ về công nghệ, phát triển các giải pháp AI theo giá trị của riêng mình và định vị lại vai trò của mình trên bản đồ công nghệ thế giới. Đây là một nỗ lực nhằm đảm bảo sự độc lập và khả năng cạnh tranh lâu dài của khu vực trong kỷ nguyên số.
Kế hoạch đầu tư và kiến trúc hạ tầng
Để hiện thực hóa tham vọng này, EU cam kết một khoản đầu tư khổng lồ, lên tới 200 tỷ euro. Nguồn vốn này sẽ được phân bổ để xây dựng năm nhà máy AI khổng lồ, được ví như các “gigafactory” trong lĩnh vực chip và dữ liệu. Mỗi nhà máy dự kiến sẽ trang bị khoảng 100.000 chip AI tiên tiến nhất, tạo nên một sức mạnh tính toán chưa từng có ở châu Âu. Những con chip này không chỉ đơn thuần là phần cứng, mà là nền tảng cốt lõi để phát triển và huấn luyện các mô hình AI thế hệ mới, siêu mạnh và phức tạp. Mục tiêu là tạo ra cơ sở hạ tầng điện toán đám mây AI đẳng cấp thế giới, đủ khả năng cạnh tranh với các trung tâm dữ liệu khổng lồ của Thung lũng Silicon, từ đó hỗ trợ cho các hoạt động nghiên cứu, phát triển và triển khai AI trên quy mô lớn khắp châu lục.
Tầm nhìn về tương lai AI và ứng dụng
Tầm nhìn của châu Âu về tương lai AI vượt xa khỏi các ứng dụng quen thuộc như chatbot hay các công cụ AI tạo sinh thông thường. Thay vào đó, trọng tâm là phát triển các “tác nhân tự động thông minh” – những hệ thống AI có khả năng hoạt động độc lập, đưa ra quyết định và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp trong môi trường thực tế. Những tác nhân này được kỳ vọng sẽ cách mạng hóa hàng loạt ngành công nghiệp: từ các nhà máy thông minh (Industry 4.0) với khả năng tối ưu hóa sản xuất, kiểm soát chất lượng tự động, đến logistics được nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng và vận hành kho bãi. AI cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong y tế (chẩn đoán, nghiên cứu thuốc), năng lượng (lưới điện thông minh), và thậm chí thay thế toàn bộ chuỗi quy trình trong nhiều lĩnh vực, mang lại sự tăng trưởng năng suất và đổi mới chưa từng có.
Cơ hội cho Đức và vai trò dẫn dắt
Trong số các quốc gia thành viên EU, Đức nổi lên như một ứng cử viên hàng đầu để trở thành trung tâm của cuộc cách mạng AI này và là nơi đặt một trong các nhà máy AI khổng lồ. Với nền tảng công nghiệp vững mạnh, hệ sinh thái nghiên cứu và phát triển tiên tiến, cùng lực lượng lao động có tay nghề cao, Đức có vị thế thuận lợi để thu hút đầu tư và trở thành một trung tâm AI hàng đầu. Việc giành được quyền đặt một nhà máy AI không chỉ mang lại lợi ích kinh tế đáng kể, tạo ra hàng ngàn việc làm chất lượng cao, mà còn củng cố vị thế lãnh đạo công nghệ của Đức trong EU. Điều này cũng giúp Đức đóng vai trò then chốt trong việc định hình các tiêu chuẩn và quy tắc phát triển AI của châu Âu, đảm bảo rằng công nghệ này phục vụ lợi ích của con người và tuân thủ các giá trị đạo đức.
Thách thức phía trước
Mặc dù kế hoạch đầy tham vọng, con đường phía trước của châu Âu không thiếu những trở ngại. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí năng lượng đắt đỏ. Việc vận hành các nhà máy AI với hàng trăm nghìn chip đòi hỏi một lượng điện năng khổng lồ, và giá năng lượng cao có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cạnh tranh và tính bền vững của các dự án này. Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính rườm rà và sự chậm trễ trong hành động cũng là rào cản cố hữu trong hệ thống của châu Âu. Tốc độ đổi mới công nghệ đòi hỏi sự linh hoạt và phản ứng nhanh, điều mà bộ máy quan liêu đôi khi khó đáp ứng. Cuối cùng, việc thu hút và giữ chân nhân tài AI hàng đầu thế giới trong một thị trường cạnh tranh gay gắt cũng là một vấn đề cấp bách. Để biến tham vọng thành hiện thực, châu Âu cần phải vượt qua những rào cản này, cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư vào giáo dục, nghiên cứu để xây dựng một hệ sinh thái AI mạnh mẽ và bền vững.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC