Monsanto và "gã khổng lồ dối trá"
Monsanto, tập đoàn nông nghiệp – hóa chất có trụ sở tại St. Louis (Mỹ), từng đứng đầu thế giới nhờ sản phẩm thuốc diệt cỏ Roundup, chứa hoạt chất glyphosate. Nhưng kể từ năm 2015, tập đoàn này bị hàng trăm nghìn nông dân và khách hàng khởi kiện vì nghi ngờ glyphosate gây ung thư.
Thay vì tập trung giải quyết tận gốc các cáo buộc, Monsanto nhiều lần lựa chọn cách kiện ngược hoặc gây sức ép lên các nhà khoa học, nhà báo và tổ chức xã hội – những người công bố thông tin bất lợi.
Chiến thuật này được coi là dạng SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation – kiện chiến lược nhằm làm im tiếng phản biện). Tuy nhiên, nỗ lực "làm loãng tin xấu" này phản tác dụng: Monsanto bị ví như "gã khổng lồ dối trá" trong mắt công chúng.
Năm 2018, tập đoàn Đức Bayer mua Monsanto với giá hơn 60 tỷ USD. Nhưng chỉ vài tháng sau, tòa án Mỹ buộc Monsanto bồi thường hàng trăm triệu USD cho bệnh nhân ung thư. Tính đến nay, Bayer đã phải chi hơn 11 tỷ USD để dàn xếp các vụ kiện liên quan đến Roundup. Cái tên Monsanto chính thức biến mất, trở thành một trong những ví dụ điển hình về cái giá của việc phớt lờ niềm tin công chúng.
Bài học từ Tân Hiệp Phát và "con ruồi 500 triệu"
Câu chuyện khởi nguồn từ việc một chủ quán ăn phát hiện chai nước uống Number One của Tân Hiệp Phát có dị vật giống một con ruồi.
Câu chuyện tại Việt Nam cũng để lại một dấu ấn sâu sắc. Năm 2015, một chủ quán ăn phát hiện chai nước Number One của Tân Hiệp Phát có dị vật giống con ruồi. Người này liên hệ doanh nghiệp và yêu cầu 500 triệu đồng để giữ im lặng. Vụ việc kết thúc bằng việc công an bắt quả tang trong lúc giao dịch.
Về mặt pháp lý, Tân Hiệp Phát ở vai trò "người bị hại". Nhưng trên phương diện truyền thông, thương hiệu này hứng chịu "bản án" khắc nghiệt từ dư luận. Nhiều người cho rằng công ty đã "gài bẫy" khách hàng, ỷ thế mạnh ép yếu và kêu gọi tẩy chay sản phẩm.
Hậu quả ước tính khiến doanh nghiệp mất khoảng 2.000 tỷ đồng – một khoản "án phạt" của thị trường mà không tòa án nào có thể xóa bỏ.
Các chuyên gia truyền thông nhận định, Tân Hiệp Phát đã sai lầm trong cách ứng xử, xem nhẹ niềm tin của người tiêu dùng. Một luật sư chia sẻ: "Đây là cái giá cho sự thiếu khôn khéo. Thậm chí nếu pháp lý bảo vệ doanh nghiệp, thì sự quay lưng của khách hàng có thể khiến công ty đối diện nguy cơ phá sản."
Số liệu so sánh giữa Monsanto và Tân Hiệp Phát
-
Monsanto-Bayer đã lựa chọn kiện ngược và dàn trải thông tin bất lợi nhiều năm, song hệ quả là tổng cộng hơn 170.000 đơn kiện, gần 11 tỷ USD tiền bồi thường/dàn xếp, có những vụ riêng lẻ lên tới 2,1 tỷ USD, dẫn đến thương hiệu Monsanto biến mất hoàn toàn khỏi thị trường toàn cầu. Bayer bị đe dọa bởi "nguy cơ tồn vong" vì khủng hoảng niềm tin chưa dứt.
-
Tân Hiệp Phát dính cú sốc truyền thông "con ruồi 500 triệu", bị người tiêu dùng tẩy chay mạnh mẽ, hậu quả là thiệt hại doanh thu, uy tín và thị phần lên đến 2.000 tỷ đồng (gần 80 triệu USD), dù không thua kiện ở pháp lý.
Bài học là niềm tin công chúng mất đi rất khó phục hồi, còn nguy cơ phá sản luôn hiện hữu sau khủng hoảng truyền thông.
Khi “kiện ngược” không thể cứu vãn sự thật
Cả Monsanto và Tân Hiệp Phát đều đi chung một kịch bản: Cố gắng dùng pháp luật hoặc chiến lược truyền thông để làm loãng thông tin bất lợi, nhưng cuối cùng không thể chặn được sức mạnh của dư luận.
Trong bối cảnh niềm tin của người tiêu dùng ngày càng trở thành tài sản quan trọng nhất, những vụ kiện ngược chỉ có thể trì hoãn khủng hoảng trong ngắn hạn. Một khi sự thật được phơi bày, cái giá phải trả sẽ không chỉ là tiền bạc, mà còn là sự biến mất của thương hiệu trên thị trường.
Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC
