Dường như những nỗ lực cắt giảm viện trợ và vũ khí của chính quyền Trump vẫn chưa đủ để khiến Ukraine khuất phục, do đó, một chiến lược mới đang được triển khai: gây áp lực lên Liên minh châu Âu (EU) nhằm ngăn chặn kế hoạch sử dụng số tài sản này, đẩy Ukraine vào tình thế kiệt quệ về tài chính.
Nỗ lực của châu Âu và nhu cầu cấp thiết của Ukraine
Hơn lúc nào hết, người dân Ukraine đang cần một nguồn lực tài chính khổng lồ để sản xuất và mua sắm vũ khí, đồng thời khẩn trương sửa chữa, phục hồi các cơ sở hạ tầng năng lượng và hệ thống sưởi ấm đã bị tàn phá nặng nề bởi các cuộc tấn công của quân đội Nga. Trước tình hình cấp bách đó, các quốc gia châu Âu, dẫn đầu là EU cùng với Anh, Canada và các nước G7 khác, đã không ngừng tìm kiếm giải pháp hỗ trợ tài chính cho Kyiv.
Chính phủ Anh đã đi tiên phong với đề xuất sẵn sàng giải phóng 8 tỷ bảng Anh tài sản bị đóng băng của Nga tại nước này để viện trợ cho Ukraine.
Ngoại trưởng Anh Cooper đã đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ, nhấn mạnh: "Chúng ta cần một kế hoạch phối hợp để sử dụng các tài sản của Nga không chỉ để hỗ trợ Ukraine mà còn để gửi một thông điệp mạnh mẽ này tới Nga".
Vào ngày 3 tháng 12, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố hai quyết định quan trọng về việc tài trợ cho Ukraine trong giai đoạn 2026-2027. Đáng chú ý, một trong số đó đề xuất sử dụng lợi nhuận phát sinh từ các tài sản bị đóng băng của Nga tại EU để cung cấp cho Ukraine một "khoản vay bồi thường" trị giá 90 tỷ euro, nhằm trang trải các nhu cầu kinh tế và quân sự cấp thiết trong hai năm tới.
Hiện tại, tổng giá trị tài sản của Nga đang bị phong tỏa tại EU vào khoảng 210 tỷ euro, phần lớn tập trung tại Bỉ, nơi đặt trụ sở của công ty lưu ký chứng khoán quốc tế Euroclear.
Tuy nhiên, kế hoạch này đang vấp phải sự phản đối từ Bỉ do lo ngại các rủi ro pháp lý và trách nhiệm tài chính, khi số tiền này tương đương với gần một phần ba GDP hàng năm của họ.
Để giải quyết bế tắc, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã phải hoãn chuyến công du tới Oslo để đến Brussels đàm phán trực tiếp với phía Bỉ về vấn đề này.
Sự can thiệp từ chính quyền Trump
Trái ngược với nỗ lực đoàn kết của châu Âu, chính quyền của Tổng thống Trump lại có những động thái được cho là nhằm ngăn cản kế hoạch tịch thu khối tài sản này để bồi thường cho Ukraine. Thay vì ủng hộ việc trừng phạt kẻ xâm lược, Washington lại tìm cách gây trở ngại cho các đồng minh.
Theo một báo cáo từ Bloomberg, dẫn lời các nhà ngoại giao giấu tên, Mỹ đã kêu gọi các thành viên EU phản đối đề xuất sử dụng tài sản đóng băng của Nga cho Ukraine.
Các quan chức Mỹ lập luận rằng "những tài sản này là cần thiết để đảm bảo một 'thỏa thuận hòa bình' giữa Kyiv và Moscow và không nên được sử dụng để tài trợ cho Ukraine tiếp tục chiến đấu". Lập luận này đã gây ra sự bất bình sâu sắc trong giới ngoại giao châu Âu, bởi nó dường như ưu tiên một thỏa thuận mơ hồ hơn là hỗ trợ một quốc gia đang tự vệ.
Động thái này được xem là một phần trong chiến lược gây áp lực toàn diện của ông Trump lên Ukraine, sau khi các biện pháp cắt giảm viện trợ quân sự trước đó chưa mang lại kết quả mong muốn. Mục tiêu sâu xa hơn dường như là để chi phối khối tài sản 300 tỷ USD này theo một kế hoạch riêng.
Phân tích kế hoạch hòa bình gây tranh cãi
Theo các nguồn tin, "Kế hoạch hòa bình 28 điểm" của ông Trump đã hé lộ những ý đồ tài chính đằng sau lập trường chính trị của mình. Kế hoạch này phân chia khối tài sản 300 tỷ USD của Nga một cách rất cụ thể:
- 100 tỷ USD đầu tiên: Sẽ được lấy từ tài sản Nga để "tái thiết Ukraine", nhưng quyền phân bổ lại do Mỹ nắm giữ và Washington sẽ được hưởng 50% lợi nhuận từ các dự án. Về bản chất, Ukraine chỉ đứng tên trên danh nghĩa, còn lợi ích tài chính lại chảy về các tập đoàn Mỹ.
- 100 tỷ USD tiếp theo: Sẽ do EU tài trợ. Đây là một điều khoản gây ngạc nhiên, khi châu Âu bị buộc phải chi trả cho việc tái thiết một quốc gia bị Nga tàn phá, trong khi tài sản của chính Nga lại không được sử dụng triệt để cho mục đích này.
- 200 tỷ USD còn lại: Số tiền này sẽ được chuyển vào một quỹ đầu tư chung Mỹ–Nga. Nhiều nhà phân tích cho rằng đây thực chất là một cơ chế để các nhóm lợi ích thân cận với chính quyền Trump và Nga cùng nhau chia sẻ lợi ích từ khối tài sản khổng lồ này.
Tóm lại, kế hoạch này không nhằm trừng phạt Nga hay thực sự giúp đỡ Ukraine một cách vô điều kiện. Thay vào đó, nó biến 300 tỷ USD thành một công cụ kiếm tiền và trục lợi, mở đường cho các hoạt động kinh doanh giữa Mỹ và Nga, đồng thời tước đi nguồn hỗ trợ quan trọng mà EU dành cho Ukraine.
Logic trục lợi trên nỗi đau và sự hy sinh của người dân Ukraine chính là động cơ đằng sau những nỗ lực của chính quyền Trump nhằm phá hoại chính sách của EU.
Kế hoạch "Hòa bình" thực chất chỉ là một vỏ bọc cho một cuộc tái phân chia lợi ích địa chính trị và tài chính, một hành động trục lợi trên xương máu của một dân tộc đang đấu tranh cho sự tồn tại của mình.
Trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin, người đã gây ra cuộc chiến tranh tàn khốc, lên tiếng gọi việc tịch thu tài sản là "hành vi trộm cắp" để mồi chài sự ủng hộ, hành động của ông có thể hiểu được trong bối cảnh của một tội phạm chiến tranh.
Tuy nhiên, với vai trò là Tổng thống Mỹ, một quốc gia vốn đề cao công lý và lẽ phải, việc ông Trump đặt lợi ích tài chính lên trên tất cả đã tạo ra một tiền lệ đáng lo ngại và gây thất vọng sâu sắc cho các đồng minh.
Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC