Trước làn sóng chỉ trích gay gắt từ người tiêu dùng và các hiệp hội doanh nghiệp, Liên minh châu Âu (EU) đang có những động thái nhằm siết chặt hoạt động kinh doanh của các nhà bán lẻ trực tuyến Trung Quốc, bao gồm Shein, Temu và AliExpress.
Hôm 13.11, tại Brussels, các Bộ trưởng Tài chính EU đã đồng thuận về việc áp dụng thuế quan đối với các gói hàng giá rẻ "sớm nhất có thể trong năm 2026", theo thông báo từ một người phát ngôn của EU.
Quyết định này xuất phát từ sự gia tăng đột biến của lượng hàng hóa gửi đi, chủ yếu từ Trung Quốc. Trước đây, các mặt hàng có giá trị thấp thường được nhập khẩu miễn phí. Bộ trưởng Tài chính Hà Lan, Eelco Heinen, nhấn mạnh rằng đã đến lúc phải "kiểm soát" dòng chảy khổng lồ của các gói hàng Trung Quốc giá rẻ.
Ngăn chặn cạnh tranh không lành mạnh và gian lận
Hiện tại, EU đang áp dụng quy định miễn thuế đối với các gói hàng từ các quốc gia ngoài EU có giá trị dưới 150 Euro, khi được gửi trực tiếp đến người tiêu dùng. Quy định này thường được các nền tảng trực tuyến Trung Quốc tận dụng. EU đã từng đề xuất vào tháng 5 loại bỏ ngoại lệ này và thay vào đó áp dụng một khoản phí cố định 2 Euro cho các gói hàng nhỏ. Mục tiêu là đảm bảo mọi nhà bán lẻ, bất kể vị trí địa lý, đều có cơ hội cạnh tranh công bằng.
Ngoài ra, các quy định mới còn nhằm mục đích ngăn chặn hành vi gian lận. Theo ước tính, có tới 65% các gói hàng gửi đến EU bị khai báo giá trị thấp một cách cố ý để hưởng ưu đãi miễn thuế. Cơ quan chức năng cho rằng điều này gây bất lợi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại EU, vốn không thể cạnh tranh với mức giá bán thấp hơn. Bên cạnh đó, việc miễn thuế cũng khuyến khích người mua chia các đơn hàng lớn thành nhiều gói nhỏ, dẫn đến lượng rác thải bao bì tăng lên.
Ban đầu, EU dự kiến sẽ kết thúc quy định miễn thuế hiện hành vào năm 2028. Tuy nhiên, hàng tỷ gói hàng, chủ yếu từ Trung Quốc, đổ vào 27 quốc gia thành viên đã gây ra nhiều phản ứng. Ủy viên Thương mại EU, Maros Sefcovic, khẳng định: "Ngành công nghiệp châu Âu, đặc biệt là lĩnh vực bán lẻ, đã nhiều lần nhấn mạnh rằng sự bóp méo cạnh tranh này cần phải được loại bỏ ngay lập tức".
Ngành thương mại cáo buộc chính phủ "thờ ơ" với Temu và Shein
Bộ trưởng Tài chính Đức, Lars Klingbeil, đã coi đây là một "tín hiệu quan trọng" cho thấy "chúng ta không muốn hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, chúng ta muốn bảo vệ thị trường của mình". Vị chính trị gia thuộc đảng SPD mong muốn "toàn bộ quá trình diễn ra nhanh nhất có thể". Tuy nhiên, khi được hỏi về các biện pháp kiểm soát hàng loạt các gói hàng từ Shein tại các sân bay theo mô hình của Pháp, chính phủ Đức lại tỏ ra khá thận trọng.
Một phát ngôn viên Bộ Tài chính cho biết các biện pháp khả thi sẽ không được công bố trước. Cơ quan hải quan hiện đang tiến hành kiểm tra hàng hóa trong lĩnh vực thương mại trực tuyến một cách liên tục, dựa trên rủi ro và theo mẫu ngẫu nhiên. Bộ trưởng Kinh tế Đức, Katherina Reiche, trong bài phát biểu tại hội nghị thương mại ở Berlin, cũng không đề cập trực tiếp đến Shein và Temu. Nữ chính trị gia thuộc đảng CDU cho biết mục tiêu là tăng cường thực thi pháp luật trong thương mại điện tử.
Hiệp hội Thương mại Đức cáo buộc chính phủ "thờ ơ" trước các cổng mua sắm gây tranh cãi này. Chủ tịch Hiệp hội Thương mại, Alexander von Preen, nhận định đây là hành vi "chủ quan bỏ mặc" các doanh nghiệp vừa và nhỏ, ngành thương mại và các nhà sản xuất.
Ông cho rằng Shein và Temu đang cố tình vi phạm các tiêu chuẩn về bảo vệ người tiêu dùng, thuế và môi trường của châu Âu hàng ngày. "Đây là sự phá hoại thị trường nội địa". Theo ông, vấn đề không nằm ở thiếu quy định, mà ở sự thất bại trong khâu thực thi.
400.000 gói hàng mỗi ngày tại Đức
Thương mại điện tử đã dẫn đến sự gia tăng theo cấp số nhân về số lượng các gói hàng nhỏ, giá trị thấp được vận chuyển đến EU trong những năm gần đây.
Theo Ủy ban Châu Âu, vào năm 2024, khoảng 12 triệu gói hàng đã được gửi đến EU mỗi ngày - con số này cao hơn đáng kể so với hai năm trước đó. Đặc biệt, hai cổng mua sắm châu Á là Shein và Temu đang ngày càng phổ biến.
Theo bảng xếp hạng gần đây của Viện Nghiên cứu Thương mại EHI, Shein đã trở thành cửa hàng trực tuyến lớn thứ bảy tại Đức vào năm 2024. Temu xếp ở vị trí thứ tư trong danh sách các sàn giao dịch. Dữ liệu từ Hiệp hội Thương mại cho biết khoảng 400.000 gói hàng từ Shein và Temu được gửi đến khách hàng Đức mỗi ngày.
Doanh thu của hai nền tảng này tại Đức vào năm 2024 dao động trong khoảng từ 2,7 đến 3,3 tỷ Euro. Theo HDE, năm ngoái, hơn 14 triệu người Đức đã mua sắm trên Temu và Shein.
Các nhà cung cấp này đang gây ra nhiều tranh cãi. Các chính trị gia, đại diện ngành thương mại và người tiêu dùng lên án chất lượng sản phẩm, việc kiểm soát lỏng lẻo và điều kiện cạnh tranh không công bằng. Họ kêu gọi bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn khi mua sắm trực tuyến và một số yêu cầu quy định chặt chẽ hơn.
Một nghiên cứu gần đây của Stiftung Warentest cho thấy trong số 162 sản phẩm được thử nghiệm trong phân khúc giá dưới 150 Euro, có 110 sản phẩm không đáp ứng các tiêu chuẩn của EU.
Lê Hải Yến - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC