Thủ tướng Đức Friedrich Merz phát biểu tại Đại hội đảng CSU ngày 13/12/2025 tại Trung tâm Triển lãm Munich.
Cảnh báo về Nga và cuộc chiến tại Ukraine
Thủ tướng Friedrich Merz khẳng định chắc chắn rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không dừng lại nếu Ukraine thất thủ. Theo quan điểm của ông, mục tiêu của Moscow không chỉ giới hạn ở Ukraine mà còn hướng tới việc tái định hình trật tự biên giới tại châu Âu, nhằm khôi phục ảnh hưởng của Liên Xô cũ.
Nhận định này phản ánh mối quan ngại sâu sắc và ngày càng gia tăng trong giới lãnh đạo Đức về an ninh lục địa. Ông Merz cũng đặc biệt nhấn mạnh rằng các quốc gia từng thuộc Liên Xô hoặc khối Warsaw, bao gồm Estonia, Latvia và Litva – nay đều là thành viên của NATO và EU – đang đối mặt với nguy cơ bị đe dọa trực tiếp.
Dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm (SIPRI) cho thấy chi tiêu quốc phòng của Nga trong năm 2024 đã đạt khoảng 109 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước, qua đó thể hiện sự ưu tiên hàng đầu của Moscow cho sức mạnh quân sự.
Sự suy giảm của "Pax Americana"
Một trong những điểm nhấn quan trọng nhất trong bài phát biểu của Thủ tướng Merz là nhận định rằng "Pax Americana", tức trật tự an ninh do Hoa Kỳ dẫn dắt tại châu Âu sau Thế chiến thứ hai, "về cơ bản đã kết thúc".
Ông chỉ ra rằng Hoa Kỳ không còn duy trì cam kết an ninh với châu Âu ở mức độ như các thập kỷ trước đây. Ông Merz cảnh báo rằng không nên nhầm lẫn sự thay đổi chính sách của Washington chỉ là nhất thời theo nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump.
Thay vào đó, ông cho rằng xu hướng ưu tiên lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ngay cả sau khi Tổng thống Trump rời Nhà Trắng. Mặc dù ngân sách quốc phòng của Mỹ trong năm 2025 chiếm khoảng 3,2% GDP, nhưng tỷ lệ đóng góp trực tiếp vào an ninh châu Âu có xu hướng giảm dần.
Châu Âu cần tăng cường khả năng tự vệ
Trước bối cảnh Hoa Kỳ thay đổi vai trò, Thủ tướng Đức đã kêu gọi châu Âu nỗ lực tăng cường năng lực tự vệ. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì liên minh NATO "chừng nào còn có thể", nhưng đồng thời yêu cầu châu Âu phải có khả năng răn đe Nga đủ mạnh mẽ ngay cả khi không còn nhận được sự hỗ trợ toàn diện từ Hoa Kỳ.
Đức hiện đang đặt mục tiêu chi tiêu quốc phòng đạt 2% GDP theo cam kết NATO, tương đương khoảng 85 tỷ euro mỗi năm.
Ông Merz nhận định rằng con số này có thể sẽ cần được điều chỉnh tăng trong những năm tới để đáp ứng các yêu cầu an ninh mới. Quan điểm này cho thấy một sự dịch chuyển rõ rệt trong tư duy chiến lược của Berlin, một quốc gia từ lâu đã có cách tiếp cận thận trọng trong các vấn đề quân sự.
Sự dịch chuyển quyền lực toàn cầu
Thủ tướng Merz đã mô tả bối cảnh quốc tế hiện nay là một quá trình "dịch chuyển quyền lực mang tính kiến tạo".
Theo ông, sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình, cùng với chính sách cứng rắn của Nga và cách tiếp cận thực dụng của Hoa Kỳ, đang cùng nhau tái định hình trật tự thế giới.
Ông Merz cũng cảnh báo các nhà hoạch định chính sách Đức không nên quá sa đà vào các tranh cãi nội bộ, chẳng hạn như cải cách hưu trí, mà bỏ qua những thay đổi chiến lược dài hạn đang diễn ra.
Theo số liệu từ Eurostat, Đức hiện đang dành khoảng 25% ngân sách liên bang cho an sinh xã hội, trong khi chi tiêu cho quốc phòng và đầu tư chiến lược vẫn còn nhiều hạn chế.
Ưu tiên kinh tế hơn môi trường trong ngắn hạn
Một điểm đáng chú ý khác trong bài phát biểu của ông Merz là quan điểm ưu tiên phục hồi kinh tế hơn các mục tiêu môi trường trong ngắn hạn.
Ông lập luận rằng Đức không thể đóng góp vào việc bảo vệ khí hậu toàn cầu nếu đánh mất năng lực công nghiệp cốt lõi. Hiện nay, công nghiệp chiếm khoảng 22% GDP của Đức và đóng vai trò then chốt đối với việc làm và xuất khẩu.
Chính phủ Đức đã thông qua một gói đầu tư hạ tầng trị giá 500 tỷ euro, trong đó bao gồm việc nới lỏng một số quy định môi trường để đẩy nhanh tiến độ các dự án. Ông Merz khẳng định các mục tiêu về khí hậu vẫn được giữ nguyên, nhưng cần được thực hiện theo một lộ trình không gây tổn hại đến sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Hiện đại hóa nước Đức và ổn định chính trị
Thủ tướng Merz đã tái khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc hiện đại hóa toàn diện nước Đức, từ hạ tầng, quốc phòng cho đến hệ thống an sinh xã hội. Ông nhấn mạnh rằng liên minh cầm quyền giữa CDU/CSU và SPD vẫn là lựa chọn khả thi duy nhất trong bối cảnh chính trị hiện tại.
Ông cũng đề cập đến khả năng áp dụng các yếu tố bắt buộc trong nghĩa vụ quân sự nếu mô hình tự nguyện không đạt được hiệu quả mong muốn. Song song đó, ông Merz coi việc bảo vệ nền dân chủ trước sự tấn công của các lực lượng cực đoan là một nhiệm vụ có ý nghĩa lịch sử đối với nước Đức.
Nhìn một cách tổng thể, bài phát biểu của Thủ tướng Friedrich Merz tại Munich đã phác thảo một bức tranh rõ nét về việc Đức và châu Âu đang bước vào một giai đoạn điều chỉnh chiến lược đầy sâu sắc.
Khi "Pax Americana" không còn là nền tảng vững chắc cho an ninh châu Âu, lục địa này buộc phải tự định hình một cách chủ động vai trò của mình trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế và chính trị, trong một trật tự thế giới đang chứng kiến những biến động nhanh chóng và phức tạp.
Vũ Bình Minh - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC biên dịch
Theo tagesspiegel
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC