Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) vừa đưa ra cảnh báo mạnh mẽ về sự gia tăng chi phí trả lãi trong ngân sách quốc gia, nhấn mạnh áp lực chưa từng có do lãi suất cao và nợ công tăng. Chi phí này dự kiến vượt 40 tỷ euro vào năm 2025, đe dọa các khoản đầu tư quan trọng. Bundesbank kêu gọi chính phủ xem xét lại cơ cấu chi tiêu và duy trì kỷ luật tài khóa để bảo vệ tương lai tài chính của Đức.
Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) đã đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc về tình hình tài chính công của nước này, đặc biệt nhấn mạnh sự gia tăng nhanh chóng của chi phí trả lãi trong ngân sách liên bang. Với việc lãi suất vẫn duy trì ở mức cao và nợ công tiếp tục tăng, ngân sách quốc gia đang phải đối mặt với một gánh nặng tài chính chưa từng có kể từ giai đoạn sau đại dịch toàn cầu. Tình hình này đặt ra những thách thức đáng kể cho khả năng chi tiêu và đầu tư của chính phủ, có thể ảnh hưởng đến các mục tiêu phát triển dài hạn.
Gánh nặng lãi suất gia tăng: Một mối đe dọa ngân sách quốc gia
Theo báo cáo mới nhất từ Bundesbank, dự kiến chi phí trả lãi của chính phủ liên bang vào năm 2025 sẽ vượt mốc 40 tỷ euro. Con số này cao hơn gấp nhiều lần so với mức trung bình trước đại dịch, khi chi phí này thường dao động quanh mức 10 tỷ euro mỗi năm. Sự tăng vọt này chủ yếu đến từ hai yếu tố chính: chính sách thắt chặt tiền tệ của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) nhằm kiềm chế lạm phát, dẫn đến lãi suất cho vay trên thị trường tăng cao, và sự tích lũy nợ công đáng kể trong những năm gần đây để đối phó với các cuộc khủng hoảng như đại dịch COVID-19 và cuộc khủng hoảng năng lượng. Gánh nặng chi phí lãi vay này đang làm xói mòn đáng kể không gian tài khóa của chính phủ, khiến các khoản ngân sách vốn dành cho các lĩnh vực ưu tiên trở nên eo hẹp.
Hậu quả đối với đầu tư và phát triển bền vững
Việc một phần lớn ngân sách phải dành cho việc trả lãi sẽ có những tác động tiêu cực sâu rộng đến khả năng đầu tư của nước Đức. Bundesbank cảnh báo rằng nhiều khoản chi cho các dự án quan trọng có thể bị cắt giảm hoặc trì hoãn. Điều này bao gồm:
- Đầu tư hạ tầng: Các dự án nâng cấp đường sá, cầu cống, hệ thống giao thông công cộng và mạng lưới kỹ thuật số có thể không được thực hiện đúng tiến độ hoặc quy mô cần thiết.
- Chuyển đổi năng lượng: Các mục tiêu đầy tham vọng của Đức trong việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, hiện đại hóa lưới điện và giảm phát thải khí nhà kính có nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
- Giáo dục và nghiên cứu: Ngân sách cho các lĩnh vực này có thể bị thắt chặt, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và đổi mới của nền kinh tế Đức trong dài hạn.
- Các dịch vụ công cộng khác: Nhiều lĩnh vực phúc lợi xã hội và dịch vụ công thiết yếu cũng có thể phải đối mặt với áp lực cắt giảm chi tiêu.
Đây là một đòn giáng mạnh vào các mục tiêu phát triển bền vững dài hạn của Đức, làm chậm lại quá trình hiện đại hóa và khả năng thích ứng với các thách thức trong tương lai.
Lời kêu gọi từ Bundesbank: Tái cơ cấu và kỷ luật tài khóa
Trước tình hình cấp bách, Bundesbank đã mạnh mẽ kêu gọi chính phủ liên bang cần có một cái nhìn toàn diện và nghiêm túc về cơ cấu ngân sách hiện tại. Lời khuyên quan trọng nhất là tránh “chi tiêu dựa trên vay nợ” trong bối cảnh lãi suất vẫn còn cao. Thay vào đó, cần ưu tiên sự bền vững và kỷ luật tài khóa. Đồng thời, việc duy trì “quy tắc giới hạn nợ” (Schuldenbremse) được xem là một yếu tố then chốt để củng cố lại kỷ luật tài khóa. Schuldenbremse là một quy tắc hiến pháp giới hạn mức độ vay nợ mới của chính phủ liên bang và các bang, nhằm đảm bảo cân bằng ngân sách và ngăn chặn sự tích lũy nợ quá mức. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc này được Bundesbank xem là cần thiết để khôi phục niềm tin vào khả năng quản lý tài chính của nhà nước và đảm bảo sự ổn định dài hạn.
Bối cảnh kinh tế vĩ mô và thách thức phía trước
Gánh nặng lãi suất gia tăng không chỉ là vấn đề nội bộ mà còn phản ánh bối cảnh kinh tế vĩ mô phức tạp. Các ngân hàng trung ương trên toàn cầu, bao gồm ECB, đã và đang thực hiện chính sách tăng lãi suất để đối phó với lạm phát cao kéo dài. Điều này khiến chi phí vay của các chính phủ cũng như doanh nghiệp và hộ gia đình tăng lên. Đối với Đức, việc vừa phải đối phó với chi phí năng lượng cao do xung đột địa chính trị, vừa phải thực hiện các mục tiêu chuyển đổi công nghiệp và xã hội đầy tham vọng, lại thêm gánh nặng lãi suất, tạo nên một áp lực chồng chất lên nền kinh tế. Chính phủ Đức đang đứng trước một bài toán khó khăn: làm sao để vừa duy trì kỷ luật tài khóa, vừa không bóp nghẹt các khoản đầu tư cần thiết cho tăng trưởng và phúc lợi xã hội.
Tầm nhìn dài hạn và sự ổn định tài chính của nước Đức
Bundesbank cảnh báo rằng nếu không có những biện pháp điều chỉnh kịp thời và quyết đoán, tương lai tài chính của nước Đức có thể bị lung lay trong thập kỷ tới. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của chính phủ mà còn có thể tác động đến xếp hạng tín nhiệm quốc gia, niềm tin của các nhà đầu tư và vị thế của Đức trong khu vực euro cũng như trên trường quốc tế. Việc đảm bảo sự bền vững của tài chính công là yếu tố then chốt để Đức có thể tiếp tục đóng vai trò là trụ cột kinh tế ở châu Âu và đối phó hiệu quả với các thách thức trong tương lai, từ biến đổi khí hậu đến già hóa dân số. Sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý ngân sách là điều kiện tiên quyết để duy trì niềm tin và đảm bảo một nền tảng kinh tế vững chắc cho thế hệ sau.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC