Điều quan trọng cần lưu ý là con số này là ước tính tài nguyên, không phải là trữ lượng có thể khai thác kinh tế ngay lập tức.
Bản chất khoáng sản và phương pháp khai thác
Nguồn lithium tại khu vực Altmark được xác định tồn tại dưới dạng nước muối ngầm (brine).
Tương tự như các mỏ nước muối ở Nam Mỹ, Neptune Energy đang áp dụng công nghệ Khai thác Lithium Trực tiếp (DLE - Direct Lithium Extraction). Phương pháp này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích như giảm thiểu diện tích đất sử dụng và rút ngắn thời gian xử lý so với các phương pháp truyền thống dựa vào bay hơi.
Tuy nhiên, hiệu quả, chi phí và tác động môi trường trên quy mô thương mại của DLE vẫn đang được kiểm chứng qua các giai đoạn thử nghiệm, bao gồm cả giai đoạn thử nghiệm thứ ba đang được Neptune tiến hành sau khi mẫu thí nghiệm thứ hai đã cho ra sản phẩm lithium carbonate đạt chuẩn pin.
Ý nghĩa chiến lược cho Đức và châu Âu
Lithium đóng vai trò là nguyên liệu cốt lõi cho pin lithium-ion, vốn là trái tim của xe điện và các hệ thống lưu trữ năng lượng quy mô lớn. Một nguồn cung nội địa với trữ lượng đáng kể như phát hiện ở Altmark mang lại nhiều lợi ích chiến lược:
- Giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu nguyên liệu thô và chuỗi tinh chế hiện đang tập trung chủ yếu ở một số quốc gia như Chile, Argentina, Australia, cùng với sự chi phối của các doanh nghiệp lớn trong khâu xử lý.
- Thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp chế tạo pin và xe điện tại châu Âu, qua đó nâng cao an ninh công nghiệp và giảm thiểu rủi ro địa chính trị liên quan đến các nguyên liệu chiến lược.
Các hồ nước muối tại mỏ lithium của SQM ở lòng chảo muối Atacama, vùng Antofagasta, Chile, ngày 3 tháng 5 năm 2023.
Những giới hạn và rủi ro cần lưu ý
Mặc dù phát hiện này mang lại tin vui, nhưng không nên vội vàng coi đây là nguồn cung đã sẵn sàng hoặc Đức sẽ nhanh chóng trở thành quốc gia xuất khẩu lithium. Có nhiều điểm quan trọng cần xem xét:
- Resource khác Reserve: Con số 43 triệu tấn chỉ là ước tính về tiềm năng địa chất, không đồng nghĩa với việc toàn bộ số này có thể khai thác kinh tế ngay lập tức. Quá trình chuyển đổi từ resource sang reserve đòi hỏi thêm các hoạt động thăm dò, đánh giá kinh tế, môi trường và pháp lý phức tạp.
- Công nghệ còn ở giai đoạn đầu: Phương pháp DLE hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm hoặc tiền công nghiệp. Hiệu suất, chi phí đầu tư ban đầu và tác động môi trường khi triển khai trên quy mô lớn vẫn chưa được chứng minh một cách đầy đủ.
- Tác động môi trường và xã hội: Việc khai thác nước muối ngầm có thể gây ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm, hệ sinh thái và cộng đồng dân cư địa phương. Kinh nghiệm từ Nam Mỹ cho thấy, các dự án quy mô lớn tiềm ẩn nguy cơ gây căng thẳng về nguồn nước và môi trường nếu không được quản lý chặt chẽ.
So sánh với các mỏ lithium lớn trên thế giới
Để đánh giá đúng mức độ quan trọng của phát hiện tại Đức, cần đặt con số 43 triệu tấn LCE (tài nguyên ước tính) trong bối cảnh so sánh với các nguồn tài nguyên lớn khác trên toàn cầu. Tuy nhiên, cần thận trọng vì các nguồn thường sử dụng các định nghĩa về reserve/resource khác nhau:
- Salar de Uyuni (Bolivia): Được xem là một trong những khu vực có trữ lượng lithium lớn nhất thế giới, với các ước tính thường dao động quanh mức 21 triệu tấn lithium. Tuy nhiên, Bolivia đang đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật, chính trị và môi trường trong việc thương mại hóa quy mô lớn.
- Chile (Atacama và các salar khác): Chile sở hữu trữ lượng lithium ước tính hàng triệu tấn (các báo cáo gần đây cho thấy tổng trữ lượng khoảng 9-11 triệu tấn, với một số nghiên cứu gần đây đã điều chỉnh tăng ước tính tài nguyên). Lòng chảo Atacama là nguồn nước muối giàu lithium có nồng độ cao và hiện là một trong những khu vực sản xuất lớn nhất thế giới.
- Greenbushes (Australia): Đây là mỏ lithium cứng (spodumene) lớn nhất thế giới về sản lượng. Các báo cáo JORC chỉ ra tài nguyên và trữ lượng lên tới hàng triệu tấn LCE, với khả năng thương mại hóa thuận lợi hơn so với nhiều dự án nước muối.
Nhìn chung, con số 43 triệu tấn LCE tại Altmark, nếu được xác nhận và có thể khai thác hiệu quả, sẽ là một trong những ước tính tài nguyên lớn nhất trên thế giới, có khả năng cạnh tranh với các khu vực lithium truyền thống về quy mô tiềm năng.
Tuy nhiên, xét về trữ lượng khả thi về mặt kinh tế và sản lượng thương mại thực tế, các mỏ ở Nam Mỹ và Australia vẫn đang giữ vai trò chủ đạo hiện nay, ít nhất cho đến khi khu vực Altmark vượt qua các bước thử nghiệm công nghệ, phê duyệt môi trường và quyết định đầu tư quy mô lớn.
Phát hiện tại Altmark mang lại một cú hích chiến lược quan trọng cho châu Âu, không chỉ về mặt hình ảnh chính trị mà còn giải quyết bài toán chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, thử thách thực sự nằm ở việc chuyển đổi con số tiềm năng này thành một chuỗi giá trị bền vững: khai thác hiệu quả, tinh chế ngay trong nội địa, phát triển ngành công nghiệp pin và vận hành theo các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt.
Nếu Đức chỉ tập trung vào việc khai thác và bán nguyên liệu thô, lợi ích chiến lược sẽ bị hạn chế. Ngược lại, nếu Đức mạnh dạn đầu tư vào chuỗi giá trị dọc bao gồm khai thác, tinh chế và sản xuất pin, kết quả có thể định hình lại tương lai công nghiệp của châu Âu.
Con đường này đòi hỏi các chính sách công quyết liệt, nguồn vốn đầu tư tư nhân lớn, năng lực công nghệ vượt trội và một quy trình quản trị môi trường minh bạch.
Lê Hải Yến - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC