Bộ trưởng Nội vụ Alexander Dobrindt vừa công bố các biện pháp siết chặt luật di cư tại Đức, trong đó nổi bật là việc loại bỏ hỗ trợ luật sư miễn phí cho những người có nguy cơ bị trục xuất.
Kế hoạch này cũng bao gồm việc đơn giản hóa quy trình công nhận "quốc gia an toàn", nhằm rút ngắn thời gian xét duyệt đơn tị nạn.
Bộ trưởng Nội vụ Đức Alexander Dobrindt từ đảng Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU) gần đây đã công bố một loạt các biện pháp mới nhằm siết chặt luật di cư của quốc gia. Các động thái này là bước tiếp theo trong kế hoạch "chuyển hướng di cư" gây tranh cãi của chính phủ. Trọng tâm của những thay đổi này xoay quanh việc điều chỉnh các quyền lợi pháp lý và quy trình xét duyệt tị nạn, phản ánh nỗ lực của Berlin trong việc kiểm soát chặt chẽ hơn dòng người nhập cư.
Loại bỏ hỗ trợ luật sư miễn phí cho người sắp bị trục xuất
Một trong những điểm gây tranh cãi và được chú ý nhất trong gói chính sách mới là quyết định loại bỏ hỗ trợ luật sư miễn phí do nhà nước chi trả cho những người đối mặt với nguy cơ bị trục xuất. Trước đây, người nộp đơn xin tị nạn hoặc người nước ngoài đang trong quá trình bị trục xuất thường được hưởng quyền tiếp cận dịch vụ pháp lý miễn phí để bảo vệ quyền lợi của mình, đảm bảo rằng họ có thể kháng cáo hoặc đưa ra các lập luận cần thiết trước tòa án. Quyết định này đặt ra nhiều câu hỏi về công bằng pháp lý và quyền con người cơ bản.
Các tổ chức nhân quyền và luật sư đã bày tỏ lo ngại sâu sắc về tác động của chính sách này. Họ lập luận rằng việc không có đại diện pháp lý sẽ khiến những cá nhân dễ bị tổn thương, đặc biệt là những người không quen thuộc với hệ thống luật pháp Đức hoặc không có khả năng tài chính, gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc trình bày trường hợp của mình một cách hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến các quyết định trục xuất không công bằng hoặc vội vàng, bỏ qua các yếu tố quan trọng như tình hình an ninh ở quốc gia gốc hoặc các lý do nhân đạo khác. Mục tiêu của chính phủ khi đưa ra biện pháp này được cho là nhằm đẩy nhanh quá trình trục xuất và giảm gánh nặng tài chính cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng lợi ích kinh tế tiềm năng có thể không đáng kể so với những hệ quả tiêu cực về mặt xã hội và nhân đạo.
Đơn giản hóa quy trình công nhận "quốc gia an toàn"
Ngoài việc điều chỉnh hỗ trợ pháp lý, chính phủ Đức cũng đang tìm cách đơn giản hóa quy trình công nhận một số quốc gia là "quốc gia an toàn". Hiện tại, để một quốc gia được xếp vào danh sách "quốc gia an toàn", Quốc hội Đức (Bundestag) và Thượng viện (Bundesrat) đều phải thông qua. Việc công nhận một quốc gia là "an toàn" có ý nghĩa quan trọng trong quy trình xét duyệt tị nạn, vì nó cho phép các cơ quan chức năng nhanh chóng từ chối đơn xin tị nạn từ công dân của các quốc gia đó, với giả định rằng họ không đối mặt với sự đàn áp hoặc nguy hiểm đáng kể ở quê hương.
Kế hoạch mới của Bộ trưởng Dobrindt nhắm đến việc loại bỏ sự cần thiết phải có sự chấp thuận của Thượng viện, qua đó giúp rút ngắn đáng kể thời gian và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Chính phủ lập luận rằng việc này sẽ đẩy nhanh quá trình xét duyệt đơn tị nạn, giảm thiểu tình trạng tồn đọng hồ sơ và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc hồi hương những người không đủ điều kiện ở lại.
Tuy nhiên, việc bỏ qua Thượng viện đã vấp phải sự phản đối từ các đảng đối lập và một số bang của Đức. Họ lo ngại rằng động thái này có thể làm suy yếu quá trình kiểm tra dân chủ và không đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra dựa trên đánh giá toàn diện về tình hình thực tế tại các quốc gia đó. Các nhà phê bình cũng cảnh báo rằng việc công nhận một quốc gia là "an toàn" một cách vội vã có thể khiến những người thực sự cần được bảo vệ quốc tế bị từ chối quyền tị nạn.
Bối cảnh "chuyển hướng di cư" và các phản ứng
Những chính sách mới này được đặt trong bối cảnh rộng lớn hơn của khái niệm "chuyển hướng di cư" mà chính phủ liên minh Đức đang theo đuổi. Sau cuộc khủng hoảng người tị nạn năm 2015, Đức đã phải đối mặt với áp lực lớn trong việc quản lý dòng người nhập cư và tích hợp hàng trăm nghìn người mới đến. Khái niệm "chuyển hướng di cư" thường được hiểu là một cách tiếp cận cân bằng hơn, một mặt duy trì cam kết của Đức đối với quyền tị nạn cho những người thực sự cần, mặt khác siết chặt các quy định để ngăn chặn lạm dụng và đẩy nhanh quá trình hồi hương đối với những người không đủ điều kiện.
Kế hoạch này đã nhận được sự ủng hộ từ các bộ phận bảo thủ trong chính phủ, đặc biệt là từ đảng CSU, vốn luôn kêu gọi một chính sách di cư cứng rắn hơn. Họ cho rằng các biện pháp này là cần thiết để duy trì trật tự, đảm bảo an ninh và sự chấp thuận của công chúng đối với hệ thống tị nạn. Tuy nhiên, các đảng phái đối lập, như Đảng Xanh và Đảng Cánh Tả, cùng với nhiều tổ chức phi chính phủ, đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ. Các tổ chức này nhấn mạnh rằng việc cắt giảm hỗ trợ pháp lý và đơn giản hóa quy trình công nhận "quốc gia an toàn" có thể đi ngược lại các nguyên tắc nhân đạo và pháp quyền. Họ kêu gọi chính phủ xem xét lại các quyết định này, đảm bảo rằng mọi thay đổi đều phải tuân thủ các cam kết quốc tế về quyền con người và bảo vệ người tị nạn.
Tác động tiềm tàng và tranh luận pháp lý
Các biện pháp được Bộ trưởng Dobrindt công bố dự kiến sẽ có tác động sâu rộng đến hệ thống tị nạn và di cư của Đức. Chúng có thể dẫn đến:
- Tăng số lượng người bị trục xuất trong thời gian ngắn hơn.
- Giảm thiểu chi phí hành chính liên quan đến quá trình xét duyệt và hỗ trợ pháp lý.
Tuy nhiên, mặt trái là nó cũng có thể:
- Gây ra những hệ lụy nhân đạo nghiêm trọng đối với các cá nhân dễ bị tổn thương.
- Tăng cường sự căng thẳng giữa chính phủ và các tổ chức xã hội dân sự.
Tranh luận về sự cân bằng giữa kiểm soát biên giới, an ninh quốc gia và cam kết nhân đạo vẫn sẽ tiếp diễn tại Đức. Quyết định của Bộ trưởng Nội vụ Alexander Dobrindt không chỉ là một thay đổi về mặt pháp lý mà còn là một tín hiệu về định hướng chính sách di cư của Đức trong tương lai, một định hướng có thể sẽ tiếp tục gây ra nhiều cuộc tranh luận sôi nổi trong xã hội và chính trường nước này.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC