Tuy nhiều lần bị loại khỏi đường phố nhưng cho đến ngày nay, Ampelmännchen đã khẳng định được vị trí của mình và là biểu tượng trí tuệ của người Đức.
Ampelmännchen là một loại đèn tín hiệu giao thông dành cho người đi bộ với chiếc mũ thú vị còn được gọi là “người đèn Ampelmännchen”.
Lịch sử hình thành “người đèn Ampelmännchen”
Tại hội nghị Ủy ban an toàn giao thông Đông Đức diễn ra vào ngày 13/10/1961, ông Karl Peglau – nhà tâm lý học giao thông đã trình bày đề xuất của ông về việc thiết kế biển báo giao thông dành cho người đi bộ.
Đó là hai hình người màu đỏ và màu xanh, cả hai đều đội mũ và những hình người này được gọi là “người đèn Ampelmännchen”.
Bản thân Peglau khi đề xuất kiến nghị này cũng đã hơi băn khoăn với hình ảnh chiếc mũ – một hiện thân của giới nhà giàu và chủ nghĩa tư bản.
“Người đèn” – biển báo giao thông dành cho người đi bộ
Peglau đã rất bất ngờ khi Hội đồng nghiên cứu và Ủy ban an toàn giao thông thông qua đề xuất của ông mà không hề có phản ứng gì về hình ảnh chiếc mũ. Thực ra họ chỉ thay đổi một chi tiết về việc hình hai người đi bộ theo hướng từ phải sang trái. Không có nơi nào trên thế giới khi đó dùng biển báo cho người đi bộ với hình ảnh chiếc mũ.
Vì thế hình ảnh này đã trở thành biểu tượng độc đáo của Cộng hòa Dân chủ Đức.
Tuy nhiên, ý tưởng hình người đàn ông đội mũ được dùng làm tín hiệu giao thông này lại không phải là của Peglau mà là ý tưởng của Anneliese Wegner, thư ký của ông.
Hai hình người màu đỏ và màu xanh đã nhanh chóng trở thành biểu tượng được yêu thích ở Đông Đức. Sau khi nước Đức thống nhất, nó là một trong rất ít những ý tưởng của Đông Đức được lưu giữ.
Và ngày nay, 50 năm sau, người ta thấy biển báo dành cho người đi bộ của Peglau không chỉ được dùng trong giao thông mà nó còn được in trên áo phông của nhiều ngôi sao Hollywood.
Ý tưởng về việc áp dụng biển báo cho người đi bộ của Peglau đã hoàn thành và công bố vào mùa thu năm 1961 sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu của ông.
Trong một vài nghiên cứu Peglau đã chỉ ra rằng 10.000 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông từ năm 1955 đến 1960 đều có chung một nguyên nhân là người đi bộ phải tuân theo các tín hiệu đèn giao thông giống như xe ô tô.
Khi trời đầy sương mù, 3 màu xanh-vàng-đỏ trở nên khó nhận biết cho những người khiếm thị. Đèn giao thông chung với ô tô, lúc đó không những không giúp họ mà còn phản tác dụng, gây nguy hiểm.
Những nghiên cứu của Peglau cũng cho thấy thiệt hại kinh tế do tai nạn giao thông gây ra ở Đông Đức lên đến 155 triệu mark Đức vào năm 1959.
Người đèn Ampelmännchen
Vì vậy, việc thiết kế “biển báo rõ ràng” cho người đi bộ ra đời.
Tín hiệu đèn người màu đỏ với cánh tay dang rộng báo hiệu người đi bộ phải dừng lại, còn tín hiệu hình người màu xanh lá cây chuyển động với bước chân sải hiện lên là lúc người đi bộ được sang đường.
Thiết kế biển báo giao thông cho người đi bộ của Peglau rất rõ ràng và có ý nghĩa nhưng việc đưa các thiết kế này vào đời sống lại không dễ dàng. Lý do là Peglau đã đề xuất loại đèn cỡ to với giá thành quá đắt nên các nhà lãnh đạo đã quyết định dùng loại biển báo cũ.
Peglau sau đó đã phải sửa lại loại biển báo dành cho người đi bộ nhỏ hơn và đơn giản hơn nhiều so với thiết kế ban đầu. Peglau đã cắt bỏ phần cánh tay, tai và miệng của hình người. Về tổng thể Peglau đã thu nhỏ thiết kế của mình xuống còn 16 cm.
Phải mất đến 5 năm sau biển báo này mới xuất hiện. Đó là vào năm 1969, người ta thấy tín hiệu đèn giao thông cho người đi bộ của Peglau được lắp đặt ở giao lộ giữa Unter den Linden và Friedrichstrasse ở Đông Berlin. Những tiện lợi của loại biển báo này nhanh chóng được khẳng định.
Nhờ tín hiệu rõ ràng của nó mà người bị mù màu, trẻ em hay những người bị khiếm thị định hướng tốt hơn.
Thiết kế biển báo giao thông của Peglau được đưa lên truyền hình trong một chương trình dành cho trẻ em dài 80 tập, rất nổi tiếng có tên là “Người cát” (Sandman). Trong chương trình này, trẻ em được giáo dục về hành vi tham gia giao thông thích hợp qua cách hướng dẫn của nhân vật giống như người đèn Ampelmännchen.
Giá trị trí tuệ sáng tạo
Đây là chiếc đèn báo giao thông có hình người đội mũ đầu tiên trên thế giới ghi dấu về một biểu tượng trí tuệ của người Đức cho đến ngày hôm nay. Khi nước Đức thống nhất, loại biển báo giao thông dành cho người đi bộ này gần như cũng bị biến mất.
Vào giữa những năm 1990, nó bị coi là lỗi thời và lạc hậu nên đã được tháo bỏ. Trên khắp đất nước nó được thay bằng loại đèn khác phổ biến khắp châu Âu.
Nhiều “người đèn” đã được sáng tạo ở nhiều đất nước dựa trên phiên bản gốc
Đối với những người Đông Đức, việc thay thế loại đèn giao thông mới này làm tăng cảm giác rằng một nét văn hóa của họ đã bị mất đi.
Tuy nhiên, điều bất ngờ là là một Ủy ban có tên “Cứu người đèn Ampelmännchen” đã được lập ra ở Berlin. Chính Bộ trưởng Giao thông đã ban hành chỉ thị dùng lại biểu tượng người đèn Ampelmännchen.
Sau năm 1991, “người đèn Ampelmännchen” được hồi sinh và trỗi dậy mạnh mẽ vào năm 1995, khi doanh nhân Markus Heckhausen mở công ty kinh doanh các sản phẩm gắn liền với Ampelmännchen. Lượng tiêu thụ sản phẩm này của cửa hàng tăng vọt và chỉ trong vòng vài năm, cửa hàng Ampelmann của Heckhausen phát triển thêm một số sản phẩm khác như áo phông, móc chìa khóa, chuông xe đạp có hình ảnh người đèn Ampelmännchen.
Trong năm 2013, nhiều nhà nghiên cứu về giao thông đã thực hành nhiều thí nghiệm liên quan tới đèn Ampelmännchen. Kết quả của thí nghiệm cho thấy, đèn Ampelmännchen có độ sáng trội hơn nhiều so với các đèn giao thông hiện tại trên thế giới.
Nhiều nhà quản lý đô thị ở châu Âu còn có dự định dùng “người đèn Ampelmännchen” cho hệ thống giao thông tại khu vực này. Họ cũng đã trình kế hoạch này lên Ủy ban Châu Âu.
Hiện nay, đèn giao thông Ampelmännchen không chỉ dừng ở hình người đàn ông quý tộc như ban đầu mà nó được phát triển thành nhiều hình dạng khác nhau: quý ông, quý bà, chàng trai, cô gái, cậu bé, cô bé và ngày càng được ưa chuộng ở nhiều nơi trên thế giới như:
Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Đan Mạch, Italia, Hàn Quốc, Nhật Bản..
Theo Berliner-Zeitung/Spiegel
© 2024 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC