Trong bộ phim kinh điển Cô dâu công chúa, người hùng Westley đã đánh bại nhân vật phản diện Vizzini bằng một chiến thuật thông minh. Vizzini phải lựa chọn giữa hai cốc rượu, một trong số đó được cho là chứa thuốc độc. Sự thật là cả hai cốc đều có độc, nhưng Westley đã sống sót nhờ khả năng miễn dịch với chất độc mà anh ta đã chuẩn bị từ trước. Chiến thắng của Westley là kết quả của sự chuẩn bị kỹ lưỡng, diễn ra từ lâu trước khi cuộc đấu trí bắt đầu.
Có thể là hình ảnh của 2 người và văn bản ghi "KA 2019".
Áp dụng phép ẩn dụ này vào cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, với Tập Cận Bình là Westley và Donald Trump là Vizzini, ta thấy rõ hơn bức tranh toàn cảnh. Các cuộc đàm phán thương mại tại London không dẫn đến thất bại tức thời của Mỹ, nhưng đã cho thấy một tương lai không mấy tươi sáng. Hai bên đạt được một thỏa thuận hợp tác mơ hồ, với Mỹ trông chờ vào sự hợp tác của Trung Quốc – một điều mà Donald Trump, như chúng ta đã biết, không mấy thành công.
Sự yếu kém trong chiến lược của Trump
Trump không giỏi đàm phán, và Bắc Kinh rõ ràng là người chiến thắng trong những vòng đấu ban đầu. Ông đã dỡ bỏ hầu hết các mức thuế trừng phạt đối với Trung Quốc, đổi lại chỉ nhận được lời hứa của Trung Quốc về việc dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đất hiếm, theo yêu cầu của cố vấn kinh tế trưởng Kevin Hassett.
Chiến lược đất hiếm của Trung Quốc
Quyết định của Trung Quốc vào tháng 4 năm đó về việc cắt giảm xuất khẩu một số khoáng sản đất hiếm là một đòn đánh chính xác và hiệu quả hơn nhiều so với các biện pháp hạn chế trước đây. Các hạn chế trước đó, vào đầu những năm 2010, đã bị vô hiệu hóa do sự mở rộng sản xuất ra ngoài Trung Quốc và hoạt động buôn lậu. Đòn đánh mới nhất nhắm vào các nguyên tố đất hiếm "nặng" ít phổ biến hơn, như dysprosi, mà Trung Quốc gần như độc quyền sản xuất. Giá của chúng đã tăng vọt sau khi các biện pháp kiểm soát được công bố.
Từ những năm 2010, Bắc Kinh đã siết chặt hoạt động sản xuất và buôn lậu đất hiếm tự phát. Sản xuất được tập trung vào một số ít công ty nhà nước, và các biện pháp kiểm soát mới được áp dụng thông qua cấp phép xuất khẩu "sử dụng kép" cho các sản phẩm dùng trong quốc phòng. Điều này giúp chính quyền Trung Quốc kiểm soát chuỗi cung ứng dễ dàng hơn.
Những rủi ro và tính toán của Trung Quốc
Trung Quốc chắc chắn cũng có những vấn đề riêng về phán đoán và phối hợp. Các biện pháp kiểm soát đất hiếm của họ đe dọa các nền kinh tế mà Bắc Kinh đang cố gắng thu hút, khiến các nhà sản xuất ô tô châu Âu phàn nàn nhiều. Tuy nhiên, Trung Quốc đã phân biệt giữa các công ty châu Âu và Mỹ. Các nhà cung cấp cho Volkswagen, với hơn 30 nhà máy tại Trung Quốc, nằm trong số những công ty đầu tiên nhận được giấy phép mua đất hiếm. Bắc Kinh đang cố gắng kiềm chế ảnh hưởng của chính quyền Trump mà không gây ra quá nhiều trở ngại cho thế giới.
Sự yếu kém trong chiến lược của Mỹ
Vũ khí của Mỹ mạnh nhưng khó nhắm mục tiêu chính xác. Giống như Vương quốc Anh đã lầm tưởng rằng thâm hụt thương mại với EU là vũ khí đàm phán Brexit mạnh mẽ, Trump tin rằng thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc sẽ khiến Bắc Kinh khuất phục. Trung Quốc dễ bị tổn thương do phụ thuộc vào nhu cầu nước ngoài, nhưng các mức thuế không có mục tiêu của Trump lại gây hại cho các công ty Mỹ, khiến họ thiếu nguyên liệu và hàng tiêu dùng.
Thất bại của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu
Các nỗ lực của Mỹ trong việc sử dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để kìm hãm kinh tế Trung Quốc đã chứng minh là không hiệu quả. Chính quyền Biden sử dụng hạn chế đối với công nghệ Mỹ và đầu tư ra nước ngoài để làm chậm phát triển công nghệ của Trung Quốc, nhưng Trung Quốc đã nhanh chóng phát triển công nghệ chip của riêng mình. Các hạn chế xuất khẩu phần mềm chip của Trump cũng khó có thể giúp Mỹ giành lại thị phần đã mất.
Nỗ lực của Trump nhằm hạn chế xuất khẩu etan, một loại khí quan trọng trong ngành công nghiệp hóa chất, có nhiều khả năng gây thiệt hại cho các công ty Mỹ và các đồng minh hơn là Trung Quốc. Mỹ vẫn có những vũ khí mạnh mẽ, như hạn chế quyền truy cập vào hệ thống thanh toán đô la toàn cầu, nhưng việc sử dụng chúng trên quy mô lớn vẫn chưa được kiểm chứng.
Một bài học về chiến lược
Chiến thắng của Westley trong phim là một minh chứng cho sự tính toán và chuẩn bị kỹ lưỡng. Nếu Trump muốn thắng trong các vòng đấu tiếp theo, ông cần đánh giá lại vũ khí của mình và sử dụng chúng chính xác hơn. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy điều này khó xảy ra.
Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC biên dịch
Financial Times
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC