Một chiến lược thông minh: Từ phòng thủ đến tấn công chủ động
Nhưng Ukraine đã không chọn con đường đối đầu trực diện về quy mô. Thay vào đó, họ tập trung vào việc làm suy yếu khả năng chiến đấu của Nga.
Chiến lược của Kyiv đã chuyển từ phòng thủ sang tấn công chủ động, nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng, công nghiệp và hệ thống chỉ huy – những yếu tố cốt lõi duy trì cỗ máy chiến tranh của Moscow. Đây không chỉ là sự kháng cự đơn thuần, mà là một chiến dịch phá hủy có hệ thống khả năng tiến hành chiến tranh hiện đại của Nga.
Sự chuyển biến này trở nên rõ ràng nhất vào tháng 7, đánh dấu một bước ngoặt chiến lược quan trọng trong chiến dịch không kích của Ukraine.
Hình ảnh: Các đường ống dẫn dầu ở Nga đang trở thành mục tiêu dễ bị tổn thương.
Chính quyền Nga cho biết rò rỉ khí đốt có thể đã gây ra vụ nổ chết người ở khu vực Chuvashia.
Chặn bắt, làm gián đoạn và phá hủy: Chiến thuật phòng không hiệu quả
Trong ngày 4 và 5 tháng 7, Nga đã tiến hành cuộc không kích lớn nhất kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, trong đó có hơn 300 máy bay không người lái Shahed nhắm vào Kyiv và các khu vực phía Tây. Mục tiêu là bão hòa hệ thống phòng không của Ukraine.
Tuy nhiên, thay vì sụp đổ, Ukraine đã chứng minh khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Họ đã đáp trả bằng hệ thống phòng thủ do nội địa phát triển, mang tên Clear Sky – một sáng kiến trị giá 6,2 triệu đô la, dựa trên các máy bay không người lái đánh chặn tự động, giá rẻ (khoảng 1.800 đô la/chiếc). Những máy bay này tự động theo dõi và tiêu diệt các mục tiêu trên không mà không cần sự điều khiển của con người. Chỉ trong một đêm, Ukraine đã sử dụng chúng để bắn hạ hàng chục máy bay không người lái Shahed, nâng tổng số máy bay không người lái của Nga bị tiêu diệt lên gần 550 chiếc.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy gọi đây là “bằng chứng về khái niệm” và ra lệnh sản xuất hàng loạt hệ thống này. Ý nghĩa chiến lược là rất lớn. Trong khi máy bay không người lái Shahed có giá từ 20.000 đến 50.000 đô la/chiếc, Clear Sky của Ukraine lại rẻ hơn nhiều, sản xuất nhanh hơn và đã được chứng minh là hiệu quả không kém.
Ukraine đã tìm ra cách để vô hiệu hóa lợi thế về số lượng của Nga với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ. Đây là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự chuyển đổi từ phòng thủ chiến thuật sang chiếm ưu thế trên không với hiệu quả kinh tế cao.
Tấn công kinh tế chiến tranh: Từ bầu trời đến Siberia
Vào ngày 10 tháng 7, chỉ vài ngày sau thành công của hệ thống phòng không, Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào một đường ống dẫn khí đốt quan trọng ở Langepas, Siberia. Đường ống này không phục vụ dân dụng, mà cung cấp khí đốt trực tiếp cho các trung tâm công nghiệp-quân sự ở Chelyabinsk, Orenburg và Sverdlovsk – nơi đặt các cơ sở sản xuất tên lửa, xe bọc thép và đạn dược quan trọng cho cỗ máy chiến tranh Nga.
Cuộc tấn công này đã làm gián đoạn khoảng 4 triệu mét khối khí đốt và gây thiệt hại ước tính 1,3 triệu đô la cho ngành công nghiệp quân sự của Nga. Phản ứng của Moscow, thể hiện sự lo lắng, cho thấy tầm quan trọng chiến lược của cuộc tấn công này. Truyền thông nhà nước Nga gọi đây là "khủng bố năng lượng", một cách biện minh cho thất bại của họ.
Đây không phải là một trường hợp cá biệt. Trong năm 2024, Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái tầm xa để phá hủy khoảng 10% tổng công suất lọc dầu của Nga.
Nhưng cuộc tấn công Langepas đánh dấu một sự thay đổi chiến lược then chốt: Ukraine không còn chỉ nhắm vào sản phẩm dầu mỏ đã hoàn thiện hay kho chứa, mà đang tấn công vào cơ sở hạ tầng thượng nguồn – những mạch máu năng lượng cung cấp cho sản xuất quân sự của Nga. Đây không chỉ là sự leo thang chiến thuật, mà là một bước tiến hóa chiến lược quan trọng.
Ukraine đang phát triển sức mạnh: Bên trong lãnh thổ Nga
Ukraine đang thực hiện các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở khoảng cách hơn 1000 km (620 dặm) vào lãnh thổ Nga. Đây không phải là những hành động mang tính biểu tượng, mà là những nhiệm vụ có ý nghĩa chiến thuật, được thiết kế để làm suy yếu khả năng duy trì chiến tranh của Nga bằng cách cắt đứt các tuyến đường hậu cần hỗ trợ nền kinh tế chiến tranh của nước này.
Lấy ví dụ Belgorod, từng được coi là khu vực hậu phương an toàn, đã hứng chịu hơn 15 cuộc không kích của Ukraine chỉ riêng trong năm 2025. Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đã thiêu rụi nhà máy hóa chất ở Shebekino, với ngọn lửa có thể nhìn thấy từ cách xa 25 km. Các hãng tin Nga đưa tin về thiệt hại phụ cho các công trình lân cận, trong khi các nguồn tin Ukraine xác nhận không có thương vong dân sự.
Sự khác biệt này rất quan trọng. Ukraine không tiến hành một chiến dịch khủng bố bừa bãi. Họ đang thực hiện các hoạt động có mục tiêu, hạn chế, nhằm vào các cơ sở hạ tầng hỗ trợ trực tiếp cho cuộc xâm lược của Nga. Sự khác biệt đó rất quan trọng - cả về mặt đạo đức lẫn chiến lược.
Mỗi cuộc không kích thành công vào một đường ống dẫn dầu, một nhà máy hóa chất, hay một trung tâm vận tải làm xói mòn hình ảnh kiểm soát của Điện Kremlin. Và nhận thức về sự kiểm soát đó là trọng tâm trong câu chuyện về sức mạnh của Vladimir Putin. Ukraine đang dần phá bỏ nó một cách có phương pháp.
Mô hình mới của chiến tranh bất đối xứng
Chiến lược của Ukraine là một chiến lược ba tầng mạch lạc, dựa trên vị thế bất đối xứng, sự khéo léo và ưu thế tình báo:
• Thứ nhất: Đánh chặn mối đe dọa. Vô hiệu hóa các cuộc tấn công trên không của Nga bằng các hệ thống hiệu quả về chi phí, có khả năng mở rộng như Clear Sky.
• Thứ hai: Phá vỡ nguồn gốc. Xâm nhập sâu vào lãnh thổ Nga để vô hiệu hóa cơ sở hạ tầng – đường ống, nhà máy, các nút hậu cần – thiết yếu cho sản xuất quân sự.
• Thứ ba: Phá hủy sáng kiến và tinh thần. Gây áp lực tâm lý và hậu cần bên trong Nga để buộc họ phải chuyển hướng nguồn lực và phơi bày điểm yếu của hệ thống.
Đây không phải là chiến tranh tiêu hao hàng loạt hay chiến tranh sóng cơ giới. Đó là sự gián đoạn đa tầng – tài chính, tâm lý và công nghiệp – được thực hiện với tốc độ, độ chính xác và sự rõ ràng về mặt chiến lược.
Nga vẫn tiếp tục lớn tiếng tuyên bố thắng lợi.
Nhưng Ukraine đang thể hiện sự thông minh hơn.
Ukraine đang chiến thắng tương lai của chiến tranh
Về mặt lý thuyết, Nga vẫn có ưu thế về số lượng: nhiều xe tăng hơn, nhiều tên lửa hơn, nhiều máy bay hơn, nhiều binh lính hơn. Nhưng chiến tranh thế kỷ 21 không được quyết định bởi kho vũ khí. Nó được quyết định bởi sự chủ động, bởi sự đổi mới và bởi khả năng thích ứng nhanh hơn đối thủ.
Ukraine có cả ba yếu tố đó.
Và dữ liệu đã chứng minh điều đó:
• Hơn 550 máy bay không người lái của Nga bị các hệ thống tự động của Ukraine bắn hạ.
• Một cuộc tấn công duy nhất vào đường ống dẫn dầu ở Siberia gây thiệt hại 1,3 triệu đô la.
• Phạm vi hoạt động của máy bay không người lái chiến lược đã mở rộng hơn 1.000 km (621 dặm) vào lãnh thổ Nga.
Đây là những chỉ số có thể đo lường được về sự thống trị trong hoạt động. Ukraine không còn phản ứng trước các động thái của Nga nữa – họ đang viết lại các quy tắc giao chiến.
Kyiv không còn chỉ đơn thuần bảo vệ các trung tâm đô thị. Họ đang tích cực làm suy yếu khả năng duy trì chiến tranh của Điện Kremlin.
Nga có thể vẫn còn nhiều hỏa lực hơn.
Nhưng Ukraine nắm giữ thế chủ động – và nắm giữ khả năng vẽ lại bản đồ chiến trường.
Dr. Jason Jay Smart
Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC biên dịch
------------
Dr. Jason Jay Smart là một cố vấn chính trị từng sống và làm việc tại Ukraine, Moldova, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Nga và Mỹ Latinh. Năm 2010, ông bị Điện Kremlin cấm hoạt động vĩnh viễn vì ủng hộ phe đối lập dân chủ ở Nga chống lại Vladimir Putin.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC