Cơ quan này dự báo thâm hụt ngân sách nhà nước sẽ có xu hướng tăng mạnh và liên tục trong giai đoạn trung hạn. Cụ thể, con số này được dự đoán sẽ nhảy vọt từ mức 2,5% ở thời điểm hiện tại lên tới 4,8% vào năm 2028. Đây là một mức tăng trưởng nợ đáng báo động, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời từ các nhà hoạch định chính sách.
Dự báo thâm hụt ngân sách tăng vọt và nỗi lo nợ công
Ngân hàng Trung ương Đức cảnh báo Thủ tướng Friedrich Merz đang mất kiểm soát ngân sách quốc gia.
Mức thâm hụt dự kiến gần 5% là một con số tương đương với giai đoạn khó khăn nhất của nước Đức vào giữa những năm 1990. Đó là thời kỳ quốc gia này phải vật lộn với những thách thức kinh tế khổng lồ sau khi thống nhất đất nước.
Tỷ lệ nợ công của Đức cũng được dự báo sẽ sớm chạm mốc 68% tổng sản phẩm quốc nội.
Đáng chú ý nhất là cảnh báo từ Bundesbank về việc đường lối ngân sách hiện tại đang có dấu hiệu xung đột với Hiến pháp. Với tư cách là cơ quan tư vấn độc lập, rất hiếm khi Ngân hàng Trung ương lại trực tiếp phản đối Chính phủ một cách công khai. Điều này cho thấy tính chất nghiêm trọng của vấn đề tài chính mà nước Đức đang phải đối mặt.
Nguy cơ vi phạm quy định phanh nợ của Hiến pháp
Dựa trên các kế hoạch chi tiêu hiện tại, Chính phủ Liên bang được cho là sẽ vượt quá giới hạn vay nợ vào năm 2028. Đây là ngưỡng giới hạn được quy định nghiêm ngặt trong cơ chế "phanh nợ" của luật pháp Đức. Điều gây lo ngại nhất là hiện vẫn chưa thấy bất kỳ lộ trình đối ứng cụ thể nào để ngăn chặn vi phạm này.
Vấn đề quản lý ngân sách lúc này đã không còn thuần túy là câu chuyện kinh tế mà đã trở thành bài toán về chính trị. Bundesbank đặt dấu hỏi lớn về khả năng duy trì kỷ luật chi tiêu của Thủ tướng Friedrich Merz trong khuôn khổ pháp lý. Báo cáo đã đánh thẳng vào những lỗ hổng trong chính sách của ông Friedrich Merz, người đứng đầu đảng CDU.
Trước đó, trong các cuộc tranh luận tại Quốc hội hồi tháng 9, Thủ tướng Friedrich Merz từng khẳng định quan điểm cứng rắn. Ông cho rằng Chính phủ sẵn sàng chấp nhận mức chi tiêu cao hơn để phục vụ mục tiêu phục hồi quốc gia. Tuy nhiên, ranh giới giữa đầu tư phát triển và mất kiểm soát tài chính đang ngày càng mong manh.
Những ưu tiên chi tiêu gây tranh cãi của Chính phủ Friedrich Merz
Thủ tướng Friedrich Merz giải thích rằng việc gia tăng chi tiêu công là điều kiện tiên quyết để Đức lấy lại vị thế trên trường quốc tế. Các khoản đầu tư khổng lồ hiện đang được phân bổ tập trung vào ba trụ cột chính sau đây:
- Nâng cao toàn diện năng lực quốc phòng và thực hiện hiện đại hóa quân đội trong bối cảnh mới.
- Đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống hạ tầng giao thông cũ kỹ và phát triển mạng lưới kỹ thuật số quốc gia.
- Triển khai các gói cứu trợ kinh tế quy mô lớn nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp và người dân.
Dù vậy, phân tích của Bundesbank lại đưa ra những chỉ trích gay gắt đối với lộ trình tài chính đầy rủi ro này. Ngân hàng nhấn mạnh rằng sự gia tăng thâm hụt chủ yếu đến từ các khoản chi cố định không ngừng tăng cao. Trong khi đó, Chính phủ lại thiếu các nguồn thu bền vững để bù đắp cho những khoản chi tiêu khổng lồ này.
Những lỗ hổng trong quản lý tài chính và áp lực thắt lưng buộc bụng
Các khoản chi gây áp lực bao gồm chi phí phúc lợi xã hội, gánh nặng lãi suất vay nợ và các khoản chuyển giao ngân sách bổ sung. Trong khi đó, nguồn thu thuế của nhà nước lại đang có dấu hiệu chững lại do tăng trưởng kinh tế yếu. Việc điều chỉnh thuế thu nhập để giảm bớt tác động của lạm phát cũng vô tình làm thâm hụt nguồn thu quan trọng.
Dù mức đóng góp bảo hiểm xã hội đã tăng lên, nhưng số tiền này chỉ đủ để bù đắp một phần rất nhỏ thâm hụt. Một kế hoạch "thắt lưng buộc bụng" thực sự vẫn là điều mà Chính phủ Friedrich Merz chưa đề cập đến bất chấp các cảnh báo. Chuyên gia kinh tế Veronika Grimm từng nhấn mạnh rằng lỗ hổng tài chính sẽ ngày càng sâu sắc nếu không có hành động quyết liệt.
Thách thức pháp lý và tương lai chính trị của Thủ tướng Friedrich Merz
Bundesbank dự báo các khoản chi tiêu bổ sung có thể hỗ trợ mức tăng trưởng kinh tế khoảng 1,3% trong vài năm tới. Tuy nhiên, các hiệu ứng tích cực này thường có độ trễ lớn và chưa thể mang lại kết quả ngay lập tức. Trong khi đó, các khoản nợ và thâm hụt lại phát sinh tức thì, gây áp lực trực tiếp lên hệ thống tài chính quốc gia.
Dư địa tài chính của Chính phủ đang thu hẹp nhanh hơn nhiều so với tốc độ phát huy tác dụng của các gói kích thích. Điều này đặt Thủ tướng Friedrich Merz vào một tình thế vô cùng khó khăn khi phải cân bằng giữa tăng trưởng và kỷ luật ngân sách. Nếu không sớm điều chỉnh, Chính phủ có nguy cơ đối mặt với sự can thiệp từ Tòa án Hiến pháp Liên bang.
Tòa án tại Karlsruhe nổi tiếng với sự nghiêm khắc trong việc thực thi quy định "phanh nợ" và không cho phép các ngoại lệ tùy tiện. Những xung đột về tài chính dự kiến sẽ bùng nổ mạnh mẽ và căng thẳng hơn trong năm tới. Năm 2026 sẽ là cột mốc quyết định ai mới là người thực sự kiểm soát được cuộc chơi ngân sách tại Đức.
Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
Theo Berliner Zeitung
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC