Khác với nhiều quốc gia phương Tây, Đức duy trì luật bắt buộc đến trường (Schulpflicht) rất nghiêm ngặt, khiến việc giáo dục tại nhà gần như là bất hợp pháp. Điều này xuất phát từ những lý do lịch sử và xã hội sâu sắc, gây ra nhiều tranh cãi kéo dài.
Nguồn gốc lịch sử của luật bắt buộc đến trường
Quy định bắt buộc trẻ em phải đến trường công, hay còn gọi là Schulpflicht, có nguồn gốc từ nhiều thế kỷ trước ở các bang của Đức, điển hình là Phổ vào thế kỷ 18. Mục tiêu ban đầu là tạo ra một xã hội có học thức, đồng nhất và trung thành với nhà nước. Sau này, trong thời kỳ Cộng hòa Weimar và đặc biệt là sau giai đoạn Quốc xã, luật này được củng cố nhằm đảm bảo tất cả trẻ em đều được tiếp xúc với các giá trị dân chủ và ngăn chặn sự hình thành của các xã hội song song (Parallelgesellschaften) với hệ tư tưởng cực đoan.
Khung pháp lý hiện hành
Luật pháp Đức quy định rõ rằng việc giáo dục là trách nhiệm của nhà nước. Trẻ em trong độ tuổi đi học bắt buộc phải đăng ký và theo học tại một trường được nhà nước công nhận, có thể là trường công lập hoặc tư thục. Các gia đình không tuân thủ có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc, từ phạt tiền hành chính đến các vụ kiện pháp lý phức tạp hơn.
Thẩm quyền về giáo dục thuộc về các tiểu bang, do đó chi tiết thực thi có thể khác nhau đôi chút. Tuy nhiên, nguyên tắc cấm giáo dục tại nhà được áp dụng trên toàn liên bang. Các trường hợp ngoại lệ là cực kỳ hiếm hoi và thường chỉ được xem xét đối với trẻ em không thể đến trường vì lý do y tế đặc biệt nghiêm trọng.
Lập luận của nhà nước và các cuộc tranh cãi
Chính quyền Đức đưa ra hai lập luận chính để bảo vệ luật Schulpflicht. Thứ nhất là quyền được giáo dục của trẻ em, bao gồm cả việc phát triển các kỹ năng xã hội thông qua tương tác với bạn bè đồng trang lứa. Thứ hai là lợi ích của xã hội trong việc đảm bảo tất cả công dân tương lai đều chia sẻ một nền tảng kiến thức và giá trị chung.
Tuy nhiên, chính sách này cũng vấp phải sự phản đối từ một số nhóm phụ huynh, những người cho rằng nó vi phạm quyền tự do tôn giáo và quyền nuôi dạy con cái của họ. Nhiều vụ kiện đã được đưa lên các tòa án cao nhất của Đức và thậm chí cả Tòa án Nhân quyền Châu Âu, nhưng nhìn chung các tòa án đều đứng về phía luật pháp của Đức, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hòa nhập xã hội.
So sánh với các quốc gia khác
Cách tiếp cận của Đức hoàn toàn trái ngược với các nước như Hoa Kỳ, Vương quốc Anh hay Canada, nơi giáo dục tại nhà là một lựa chọn hợp pháp và khá phổ biến. Ở những quốc gia này, phụ huynh có thể dạy con tại nhà miễn là họ tuân thủ các quy định của tiểu bang hoặc địa phương về chương trình giảng dạy và đánh giá. Sự khác biệt này cho thấy quan niệm rất khác nhau về vai trò của nhà nước, gia đình và cá nhân trong lĩnh vực giáo dục.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC