Đề xuất EVN được tính chi phí chưa hạch toán đủ vào giá điện
Tại dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung quy định cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân.
Điều này tạo cơ sở pháp lý để EVN thu hồi khoản lỗ của các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong các năm tiếp theo. Bộ đề xuất 2 phương án bổ sung chi phí:
Phương án 1, cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.
Phương án 2, chỉ xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định này có hiệu lực, không áp dụng cho những năm tiếp theo.
Chỉ chi phí hợp lý, khách quan mới được tính vào giá điện
Trao đổi với Lao Động, PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) - cho rằng, việc cho phép đưa chi phí chưa hạch toán vào giá điện cần được nhìn nhận trong ba trục lợi ích: Nhà nước – Doanh nghiệp – Người tiêu dùng.
"Luật Điện lực 2024 đã xác định rõ nguyên tắc: Giá bán lẻ điện bình quân phải phản ánh đúng chi phí hợp lý, hợp lệ, có kiểm toán và thẩm định. Như vậy, cần phân định chi phí hợp lý, khách quan do biến động nhiên liệu, tỉ giá, thiên tai, chính sách vĩ mô - đây là khoản có thể tính vào giá điện.
Về chi phí bất hợp lý, chủ quan do quản lý kém, đầu tư dàn trải, thất thoát. Khoản này EVN phải tự chịu trách nhiệm, không thể “đẩy” sang người tiêu dùng. Nếu không tách bạch, chính sách sẽ mất tính chính danh, tạo gánh nặng bất công cho xã hội" - PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.
Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nếu áp dụng phương án 1, tức cho phép đưa mọi chi phí chưa hạch toán vào giá điện cả trong tương lai có thể khiến doanh nghiệp điện lực sẽ giảm động lực kiểm soát chi phí, đổi mới công nghệ, tiết kiệm điện năng, vì biết rằng mọi khoản phát sinh đều có thể bù đắp qua giá bán lẻ.
Phương án 2 có tính tạm thời, chỉ xử lý tình huống đặc thù giai đoạn 2022–2023, đồng thời có cơ chế giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác. Đây là lựa chọn cân bằng hơn, vừa giải quyết khó khăn trước mắt, vừa duy trì kỷ luật thị trường dài hạn.
Gỡ khó ngắn hạn cho EVN, vẫn giữ kỷ luật thị trường dài hạn
Bộ Công Thương vừa chính thức đề xuất bổ sung quy định cho phép EVN được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá điện. Ảnh: EVN
Để vừa tháo gỡ khó khăn cho EVN, vừa bảo vệ lợi ích người dân, vừa bảo đảm tuân thủ pháp luật, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng phương án 2, giới hạn xử lý chi phí giai đoạn 2022–2023, không mở rộng sang các năm sau là hợp lý.
"Tách bạch chi phí hợp lý – bất hợp lý, chỉ chi phí khách quan, hợp lệ mới được tính vào giá điện; khoản bất hợp lý EVN phải tự chịu. Mọi khoản chi phí đưa vào giá điện đều phải được kiểm toán, công bố rộng rãi và chịu sự giám sát của Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước. Chỉ khi minh bạch, người dân và doanh nghiệp mới tin tưởng rằng họ chỉ gánh những chi phí hợp lý, không phải trả cho sự yếu kém trong quản lý" - vị chuyên gia này nhấn mạnh.
Theo PGS. TS Ngô Trí Long, việc lựa chọn phương án 2 là hợp lý hơn cả, vừa tháo gỡ khó khăn ngắn hạn cho EVN, vừa không làm triệt tiêu động lực tiết kiệm chi phí, đồng thời giữ kỷ luật thị trường. Quan trọng hơn, Nhà nước phải giám sát chặt chẽ, công khai minh bạch, để tạo niềm tin và đồng thuận xã hội.
Nguồn: Báo LAO ĐỘNG
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC