Trong nhiều nền văn hóa, việc chia sẻ món ăn là điều phổ biến và mang tính biểu tượng của sự gắn kết. Tuy nhiên, tại Đức, một quan niệm khác biệt về bữa ăn riêng tư đã hình thành, nơi mỗi người có đĩa và hóa đơn riêng của mình.
Trong nhiều nền văn hóa, việc chia sẻ món ăn là một yếu tố then chốt của tương tác xã hội và là biểu tượng của lòng hiếu khách. Từ những quán tapas sôi động ở Tây Ban Nha nơi các đĩa nhỏ được chuyền tay nhau, đến những bữa tối gia đình ấm cúng khắp châu Á nơi nhiều món ăn được đặt giữa bàn cho mọi người cùng thưởng thức, việc ăn uống chung nuôi dưỡng sự thân mật và kết nối.
Truyền thống này thường phản ánh một giá trị văn hóa sâu sắc về sự đoàn kết và quan tâm lẫn nhau. Tuy nhiên, khi bước vào một nhà hàng ở Đức, bạn có thể sẽ bắt gặp một nghi thức ăn uống khác biệt một cách tinh tế. Tại đây, câu nói “Đừng đụng vào đĩa của tôi!” – dù thường được nói đùa – lại gói gọn một khía cạnh riêng biệt của văn hóa ẩm thực Đức. Đó là một thế giới nơi mỗi thực khách thường tự gọi món, nhận đĩa riêng của mình, và dự kiến sẽ tự thanh toán hóa đơn, tạo ra điều mà một số người có thể mô tả là một “thế giới riêng tư” tại bàn ăn.
Sự khác biệt văn hóa ẩm thực
Sự tương phản giữa văn hóa ẩm thực Đức và nhiều quốc gia khác là khá rõ rệt. Trong khi ở các nền văn hóa như Tây Ban Nha với món tapas, hay các bữa ăn gia đình ở Việt Nam và Trung Quốc, việc gọi nhiều món và cùng nhau thưởng thức là một phần không thể thiếu, thì người Đức lại có xu hướng ưu tiên sự cá nhân hóa.
Mỗi thực khách đến nhà hàng thường sẽ tự mình lựa chọn một món ăn, và món đó sẽ được phục vụ riêng biệt trên một đĩa cá nhân. Điều này không chỉ dừng lại ở việc gọi món mà còn kéo dài đến khâu thanh toán. Việc chia hóa đơn riêng cho từng người, theo đúng món họ đã gọi và sử dụng, là một thông lệ phổ biến ở Đức, khác hẳn với việc chia đều tổng hóa đơn thường thấy ở một số nơi khác. Đây không phải là sự keo kiệt mà là một biểu hiện của sự độc lập và tính rõ ràng trong mọi giao dịch.
Lý do đằng sau quan điểm "không chia sẻ"
Quan điểm không chia sẻ đồ ăn ở Đức thường khiến nhiều du khách ngạc nhiên, nhưng nó bắt nguồn từ những lý do khá thực tế và sâu xa. Một số người Đức bày tỏ sự lo ngại rằng họ sẽ không được ăn đủ no nếu phải chia sẻ phần ăn của mình. Đối với họ, việc đặt món nghĩa là họ mong muốn được thưởng thức trọn vẹn suất ăn đó mà không phải san sẻ.
Ngoài ra, một lý do khác là sự không công bằng có thể phát sinh khi chia sẻ. Ai sẽ được ăn phần thịt lớn hơn? Ai sẽ được thêm khoai tây? Những câu hỏi này có thể dẫn đến sự khó chịu không cần thiết. Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, là sở thích cá nhân đơn giản: nhiều người Đức không thích việc người khác chạm dao nĩa của họ vào phần ăn của mình. Sự riêng tư về đồ ăn cá nhân được đề cao.
Trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, không ít người dùng đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm này, với những câu nói như: “Tôi chỉ muốn ăn đúng món mình gọi. Và ăn hết luôn!”, phản ánh sự mong muốn được tự do thưởng thức phần ăn của mình mà không bị gián đoạn hay phải chia sẻ.
Cái nhìn của chuyên gia về văn hóa Đức
Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, chuyên gia văn hóa Alexandra Sept đã đưa ra lý giải. Bà cho rằng văn hóa ăn uống của Đức chú trọng đặc biệt đến sự riêng tư cá nhân. Điều này hoàn toàn khác biệt với không khí thân mật, gần gũi trong các bữa ăn tập thể phổ biến ở Nam Âu hay châu Á.
Trong văn hóa Đức, ranh giới cá nhân được tôn trọng cao, và điều này mở rộng đến cả bữa ăn. Mỗi cá nhân có quyền kiểm soát hoàn toàn không gian và tài sản của mình, bao gồm cả đĩa thức ăn. Việc không chia sẻ thức ăn là một biểu hiện của nguyên tắc này, nơi mỗi người tự chịu trách nhiệm cho bữa ăn của mình và không có kỳ vọng phải “chung đụng” với người khác. Đây không phải là sự thiếu thân thiện, mà là một cách thể hiện sự tôn trọng không gian và sự lựa chọn của đối phương.
Sự thay đổi trong thế hệ trẻ
Tuy nhiên, văn hóa ẩm thực Đức không phải là một thực thể tĩnh. Giống như mọi khía cạnh của xã hội, nó đang trải qua những thay đổi đáng kể, đặc biệt là trong giới trẻ Gen Z. Thế hệ này, lớn lên trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và mạng xã hội, có xu hướng cởi mở hơn với những nền văn hóa khác. Họ thường đi du lịch nhiều hơn, tiếp xúc với các phong cách ẩm thực đa dạng hơn, và có thể đã quen thuộc với việc chia sẻ đồ ăn từ những trải nghiệm quốc tế.
Mặc dù truyền thống vẫn còn mạnh mẽ, nhưng ngày càng có nhiều nhóm bạn trẻ Đức sẵn sàng thử nghiệm việc gọi nhiều món và chia sẻ chúng. Điều này có thể được nhìn thấy trong sự phổ biến của các nhà hàng phục vụ món ăn theo phong cách “tapas” hoặc “family style” tại các thành phố lớn của Đức. Sự thay đổi này cho thấy một xu hướng hòa nhập và cởi mở hơn, nơi ranh giới về sự riêng tư trong bữa ăn dần được nới lỏng, tạo ra một không gian cho những trải nghiệm ẩm thực đa dạng và gần gũi hơn.
Phản tư về quan điểm cá nhân
Văn hóa ăn uống là một phần không thể tách rời của bản sắc và thói quen mỗi người. Câu chuyện về việc chia sẻ đồ ăn ở Đức chỉ là một trong vô vàn ví dụ về sự đa dạng trong cách con người tương tác với thực phẩm và với nhau. Điều này đặt ra một câu hỏi thú vị cho mỗi chúng ta:
- Bạn thuộc “team chia sẻ là yêu thương”, những người tin rằng việc chia sẻ đồ ăn là cách tốt nhất để gắn kết và thể hiện tình cảm?
- Hay bạn thuộc “team đụng đũa là hết thân”, những người thích sự rõ ràng, riêng tư và muốn thưởng thức trọn vẹn phần ăn của mình mà không bị ảnh hưởng bởi người khác?
Dù bạn chọn cách nào, điều quan trọng là sự tôn trọng đối với lựa chọn và thói quen của người khác, đặc biệt là khi cùng nhau ngồi vào bàn ăn.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC