Giấy chứng nhận lưu trú tạm thời, hay còn gọi là fiktionsbescheinigung, là một tài liệu quan trọng đối với người nước ngoài đang sinh sống tại Đức. Nó đóng vai trò như một cầu nối pháp lý, đảm bảo tình trạng cư trú hợp pháp trong quá trình chờ đợi quyết định về giấy phép cư trú chính thức. Hiểu rõ về các trường hợp được cấp loại giấy này là điều cần thiết để duy trì quyền lợi và tránh các rắc rối pháp lý.
Trong hệ thống pháp luật nhập cư Đức, fiktionsbescheinigung đóng vai trò then chốt trong việc duy trì tính liên tục của tình trạng cư trú hợp pháp cho người nước ngoài. Đây không phải là một giấy phép cư trú chính thức, mà là một chứng nhận tạm thời được cấp bởi cơ quan quản lý người nước ngoài (Ausländerbehörde) khi một giấy phép cư trú cũ đã hết hạn nhưng đơn xin gia hạn hoặc xin cấp mới vẫn đang trong quá trình xử lý.
Khái niệm về fiktionsbescheinigung
Fiktionsbescheinigung, theo nghĩa đen là “chứng nhận giả định” hay “chứng nhận hư cấu”, là một tài liệu tạm thời xác nhận rằng một người nước ngoài có quyền ở lại Đức trong khi chờ đợi quyết định cuối cùng về đơn xin giấy phép cư trú của họ. Cơ sở pháp lý chính cho loại giấy này được quy định trong Điều 81 của Luật Cư trú Đức (Aufenthaltsgesetz - AufenthG). Mục đích chính của nó là để đảm bảo rằng người nộp đơn không rơi vào tình trạng cư trú bất hợp pháp do thời gian xử lý hồ sơ kéo dài.
Mục đích và ý nghĩa của fiktionsbescheinigung
Mục đích chính của fiktionsbescheinigung là tạo ra một khoảng thời gian chuyển tiếp pháp lý an toàn cho người nước ngoài. Thay vì buộc họ phải rời khỏi Đức hoặc rơi vào tình trạng bất hợp pháp khi giấy phép cư trú hết hạn mà chưa có quyết định mới, fiktionsbescheinigung cho phép họ tiếp tục duy trì cuộc sống bình thường, bao gồm:
- Duy trì tình trạng cư trú hợp pháp tại Đức.
- Tiếp tục thực hiện các hoạt động được cho phép (ví dụ: làm việc, học tập) nếu quyền đó được duy trì bởi loại fiktionsbescheinigung cụ thể.
- Tiếp cận các dịch vụ xã hội, y tế và giáo dục cơ bản.
Giấy này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các cơ quan hành chính thường xuyên quá tải, dẫn đến thời gian xử lý hồ sơ kéo dài.
Các trường hợp được cấp fiktionsbescheinigung
Fiktionsbescheinigung thường được cấp trong các tình huống sau:
-
Gia hạn giấy phép cư trú hiện có:
Đây là trường hợp phổ biến nhất. Khi một người nước ngoài nộp đơn xin gia hạn giấy phép cư trú trước khi giấy phép hiện tại hết hạn, họ sẽ được cấp một fiktionsbescheinigung. Điều này đảm bảo rằng tình trạng cư trú của họ vẫn hợp pháp trong khi hồ sơ đang được xử lý. -
Chuyển đổi mục đích cư trú:
Nếu một người nước ngoài đang có giấy phép cư trú hợp pháp và nộp đơn xin chuyển đổi sang một loại giấy phép cư trú khác (ví dụ: từ giấy phép sinh viên sang giấy phép làm việc) trước khi giấy phép hiện tại hết hạn, họ cũng sẽ được cấp fiktionsbescheinigung. -
Xin cấp giấy phép cư trú lần đầu tại Đức:
Trong một số trường hợp đặc biệt, công dân của một số quốc gia được miễn thị thực nhập cảnh (ví dụ: Mỹ, Canada, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc) có thể nộp đơn xin giấy phép cư trú lần đầu khi đã ở Đức. Nếu họ nộp đơn đúng hạn sau khi nhập cảnh, họ có thể được cấp fiktionsbescheinigung trong thời gian chờ đợi. Tương tự, nếu một người có quyền hợp pháp để được cấp giấy phép cư trú (ví dụ: đoàn tụ gia đình với công dân Đức hoặc người có quyền cư trú), họ cũng có thể được cấp giấy này. -
Khiếu nại hoặc kháng cáo:
Trong một số trường hợp, nếu đơn xin giấy phép cư trú bị từ chối và người nộp đơn đang trong quá trình khiếu nại hoặc kháng cáo quyết định đó, họ cũng có thể được cấp một fiktionsbescheinigung để duy trì tình trạng cư trú tạm thời trong thời gian chờ kết quả phúc thẩm.
Phân loại fiktionsbescheinigung
Có ba loại chính của fiktionsbescheinigung, mỗi loại mang lại các quyền lợi và hạn chế khác nhau:
-
Fiktionsbescheinigung theo điều 81 khoản 4 AufenthG (Fortbestandsfiktion - Giả định tiếp nối):
Đây là loại thuận lợi nhất. Nó được cấp khi đơn xin gia hạn hoặc xin cấp giấy phép cư trú mới được nộp trước khi giấy phép hiện tại hết hạn. Trong trường hợp này, các quyền lợi từ giấy phép cũ (ví dụ: quyền làm việc, đi lại) vẫn tiếp tục có hiệu lực cho đến khi có quyết định mới. Đây là loại được ưa chuộng nhất vì nó đảm bảo sự liên tục gần như hoàn toàn. -
Fiktionsbescheinigung theo điều 81 khoản 3 AufenthG (Erlaubnisfiktion - Giả định cho phép):
Loại này được cấp khi một người nộp đơn xin giấy phép cư trú và họ không có giấy phép cư trú hợp lệ tại thời điểm nộp đơn hoặc giấy phép cũ đã hết hạn. Với loại này, người sở hữu chỉ được phép ở lại Đức. Quyền làm việc hoặc các quyền khác không tự động được cấp và thường cần được quy định rõ ràng trên fiktionsbescheinigung hoặc trong luật. Việc đi lại quốc tế thường không được phép với loại fiktionsbescheinigung này. -
Fiktionsbescheinigung theo điều 81 khoản 3 AufenthG (Duldungsfiktion - Giả định dung thứ):
Mặc dù cùng điều khoản, loại này ít liên quan đến việc xin cấp hay gia hạn giấy phép cư trú thông thường. Nó áp dụng cho những người không có quyền cư trú nhưng việc trục xuất của họ bị tạm hoãn vì lý do nào đó (ví dụ: bệnh tật). Loại này chỉ cho phép ở lại tạm thời và không cấp quyền làm việc hay các quyền lợi khác.
Quyền lợi và hạn chế
Mặc dù fiktionsbescheinigung mang lại sự bảo đảm pháp lý, nó không phải là giấy phép cư trú đầy đủ và có những hạn chế:
-
Quyền lợi:
- Duy trì tình trạng cư trú hợp pháp tại Đức.
- Tiếp tục thực hiện các quyền lợi từ giấy phép cũ (chỉ với Fortbestandsfiktion).
- Được phép đi lại trong lãnh thổ Đức.
-
Hạn chế:
- Không phải là giấy phép cư trú chính thức: Không thể sử dụng để xin thị thực vào các quốc gia khác trong khu vực Schengen hoặc ngoài EU.
- Hạn chế đi lại quốc tế: Đặc biệt với Erlaubnisfiktion, việc rời khỏi Đức có thể dẫn đến việc không thể nhập cảnh trở lại. Ngay cả với Fortbestandsfiktion, việc rời khỏi Đức có thể phức tạp và nên được xác nhận trước với Ausländerbehörde.
- Quyền làm việc: Cần kiểm tra kỹ liệu fiktionsbescheinigung có cho phép làm việc hay không, tùy thuộc vào loại và ghi chú trên giấy.
Lưu ý quan trọng khi sử dụng fiktionsbescheinigung
Khi sở hữu fiktionsbescheinigung, điều quan trọng là phải luôn mang theo nó cùng với hộ chiếu và giấy phép cư trú cũ (nếu có). Mọi thông tin trên giấy tờ phải chính xác. Trong trường hợp có bất kỳ thay đổi nào về thông tin cá nhân hoặc tình trạng cư trú, người sở hữu phải thông báo ngay lập tức cho Ausländerbehörde. Việc hiểu rõ loại fiktionsbescheinigung mình được cấp và các quyền lợi đi kèm sẽ giúp người nước ngoài duy trì cuộc sống hợp pháp và tránh những rắc rối không đáng có trong thời gian chờ đợi giấy phép cư trú chính thức.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC