Khi một người thân qua đời tại Đức mà không để lại di chúc, luật pháp sẽ tự động phân chia tài sản theo một trật tự nghiêm ngặt. Hệ thống này được gọi là thừa kế theo pháp luật (gesetzliche Erbfolge), dựa trên các cấp bậc quan hệ gia đình.
Nguyên tắc cơ bản của thừa kế theo pháp luật
Tại Đức, nếu một người qua đời mà không để lại di chúc (Testament) hoặc hợp đồng thừa kế (Erbvertrag) hợp lệ, tài sản của họ sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật. Nguyên tắc này, được gọi là "gesetzliche Erbfolge", đảm bảo rằng tài sản được chuyển giao cho những người thân thích gần nhất theo một hệ thống cấp bậc rõ ràng.
Hệ thống này dựa hoàn toàn vào quan hệ huyết thống và hôn nhân. Những người không có quan hệ họ hàng, chẳng hạn như bạn bè hoặc đối tác sống chung không đăng ký kết hôn, sẽ không được hưởng thừa kế theo luật định.
Các cấp bậc thừa kế được phân chia như thế nào?
Luật thừa kế của Đức chia những người thừa kế theo pháp luật thành các cấp bậc (Ordnungen). Một nguyên tắc quan trọng là sự tồn tại của người thừa kế ở cấp bậc thấp hơn sẽ loại trừ quyền thừa kế của tất cả những người ở cấp bậc cao hơn.
- Người thừa kế cấp một: Bao gồm con cái của người đã mất (cả con đẻ và con nuôi hợp pháp). Nếu một người con đã qua đời trước đó, phần thừa kế của họ sẽ được chuyển cho con cái của người đó (tức là cháu của người đã mất).
- Người thừa kế cấp hai: Chỉ được xem xét nếu không có người thừa kế cấp một. Cấp này bao gồm cha mẹ của người đã mất và con cái của họ (tức là anh chị em ruột của người đã mất). Nếu cha mẹ còn sống, họ sẽ được hưởng thừa kế; nếu một trong hai đã mất, phần của họ sẽ thuộc về các con của họ.
- Người thừa kế cấp ba: Nếu không có ai ở hai cấp trên, tài sản sẽ được chuyển cho ông bà của người đã mất và con cái của họ (tức là cô, dì, chú, bác của người đã mất).
Quyền thừa kế của người vợ hoặc chồng còn sống
Người vợ hoặc chồng còn sống có một vị trí đặc biệt và không thuộc các cấp bậc kể trên. Quyền thừa kế của họ tồn tại song song với những người thừa kế thuộc các cấp bậc khác nhau và tỷ lệ được hưởng sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng trường hợp.
Ví dụ, bên cạnh những người thừa kế cấp một (con cái), người vợ hoặc chồng thường được hưởng 1/4 tài sản. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 1/2 nếu hai vợ chồng sống theo chế độ tài sản mặc định của pháp luật Đức là cộng đồng tài sản gia tăng (Zugewinngemeinschaft).
Nếu không có con cái nhưng cha mẹ (người thừa kế cấp hai) của người đã mất còn sống, người vợ hoặc chồng sẽ được hưởng 1/2 tài sản, và tỷ lệ này cũng sẽ tăng lên trong chế độ tài sản mặc định.
Tầm quan trọng của việc lập di chúc
Mặc dù hệ thống thừa kế theo pháp luật rất rõ ràng, nó có thể không phản ánh đúng ý nguyện của người đã khuất. Việc lập di chúc cho phép một cá nhân tự quyết định ai sẽ nhận tài sản của mình, thay đổi tỷ lệ phân chia hoặc để lại tài sản cho những người không phải là họ hàng như bạn bè hoặc các tổ chức từ thiện.
Do đó, việc tìm hiểu và lập một bản di chúc hợp lệ là rất quan trọng để đảm bảo mong muốn của bạn được thực hiện sau khi qua đời. Điều này giúp tránh những tranh chấp không đáng có và đảm bảo tương lai cho những người bạn yêu thương.
© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC