Ngày 20 tháng 7 năm 2025, nước Đức long trọng tổ chức lễ tưởng niệm 81 năm ngày diễn ra âm mưu ám sát Adolf Hitler, một sự kiện lịch sử mang đậm dấu ấn kháng chiến nội bộ chống lại chế độ phát xít. Dù thất bại, hành động này đã trở thành biểu tượng bất khuất của lương tri, danh dự và tinh thần phản kháng vì dân tộc.
Ngày 20 tháng 7 năm 2025, nước Đức một lần nữa long trọng tổ chức lễ tưởng niệm 81 năm ngày diễn ra âm mưu ám sát Adolf Hitler. Đây là một sự kiện lịch sử không chỉ đánh dấu một nỗ lực tuyệt vọng nhằm lật đổ chế độ phát xít mà còn là biểu tượng vĩnh cửu của lòng dũng cảm, lương tri và tinh thần phản kháng nội bộ. Âm mưu này, được biết đến rộng rãi với tên gọi Chiến dịch Valkyrie, được thực hiện bởi Đại tá Claus Schenk Graf von Stauffenberg cùng với một nhóm sĩ quan cấp cao trong quân đội Đức vào ngày 20 tháng 7 năm 1944, với mục tiêu cao cả là chấm dứt sự cai trị tàn bạo của Hitler và cứu vãn nước Đức khỏi thảm họa chiến tranh.
Bối cảnh lịch sử và âm mưu Valkyrie
Vào năm 1944, cục diện chiến tranh đã hoàn toàn chống lại Đức quốc xã. Quân đội Xô Viết đang tiến công mạnh mẽ từ phía đông, và quân Đồng minh đã đổ bộ vào Normandy từ phía tây. Nước Đức chìm trong sự hủy diệt, và rõ ràng chế độ Hitler đang dẫn đất nước đến bờ vực của sự sụp đổ toàn diện. Trong bối cảnh đó, một nhóm nhỏ những người lính và công chức Đức, những người đã nhận ra sự điên rồ và tội ác của chế độ phát xít, quyết định rằng hành động là cần thiết để cứu vãn danh dự quốc gia và nhân loại. Họ không thể đứng nhìn đất nước mình bị kéo vào một vực thẳm không đáy của sự tàn bạo và mất mát. Đại tá Claus Schenk Graf von Stauffenberg, một sĩ quan quý tộc đã mất một mắt, một tay và hai ngón tay trong chiến đấu ở Bắc Phi, là một trong những nhân vật trung tâm của âm mưu. Ông không chỉ là người mang bom mà còn là linh hồn của nhóm kháng chiến này. Cùng với các nhân vật khác như tướng Friedrich Olbricht, Henning von Tresckow và Carl Friedrich Goerdeler, họ đã lên kế hoạch chi tiết cho một cuộc đảo chính quân sự. Kế hoạch này bao gồm việc ám sát Hitler, kiểm soát các cơ quan chính phủ quan trọng ở Berlin và thành lập một chính phủ lâm thời để đàm phán hòa bình với quân Đồng minh. Họ tin rằng chỉ có cách đó mới có thể ngăn chặn sự hủy diệt hoàn toàn của nước Đức và chấm dứt cuộc chiến tranh phi nghĩa.Ngày định mệnh: 20 tháng 7 năm 1944
Vào buổi trưa định mệnh ngày 20 tháng 7 năm 1944, Stauffenberg mang một chiếc vali chứa bom đến Wolf's Lair (Hang Sói), trụ sở quân sự của Hitler ở Rastenburg, Đông Phổ. Trong cuộc họp chiến lược, ông đặt chiếc vali dưới bàn gỗ sồi, cách Hitler không xa. Tuy nhiên, định mệnh đã can thiệp một cách tàn nhẫn khi một sĩ quan khác vô tình dịch chuyển chiếc vali ra xa chân bàn, làm giảm thiểu sức công phá của quả bom. Vụ nổ xảy ra ngay sau đó, làm rung chuyển căn phòng và giết chết bốn người có mặt. Nhưng Hitler, mặc dù bị thương ở tay, cháy tóc và thủng màng nhĩ, đã sống sót một cách thần kỳ. Sự sống sót của ông đã định đoạt số phận của cuộc đảo chính. Sau khi vụ nổ xảy ra, Stauffenberg, tin rằng Hitler đã chết, nhanh chóng rời khỏi Wolf's Lair để bay về Berlin và thực hiện giai đoạn tiếp theo của cuộc đảo chính. Tuy nhiên, tin tức về việc Hitler còn sống nhanh chóng lan truyền, làm tê liệt kế hoạch. Cuộc đảo chính nhanh chóng bị dập tắt, và một cuộc săn lùng tàn bạo những người tham gia đã diễn ra. Hàng ngàn người bị bắt giữ, tra tấn và hành quyết, bao gồm cả Stauffenberg và nhiều cộng sự thân cận của ông, những người đã bị xử bắn ngay trong đêm 20 tháng 7 hoặc bị treo cổ sau các phiên tòa xét xử giả tạo.Biểu tượng của lương tri và sự phản kháng
Mặc dù thất bại về mặt quân sự, âm mưu 20 tháng 7 đã trở thành một biểu tượng mạnh mẽ và vĩnh cửu trong lịch sử Đức. Nó chứng minh rằng ngay cả trong thời kỳ đen tối nhất của chế độ phát xít, vẫn có những người Đức sẵn sàng hy sinh mạng sống của mình để chống lại sự độc tài và bảo vệ các giá trị nhân văn. Hành động của họ là một lời tuyên bố rõ ràng về lương tri, danh dự và tinh thần phản kháng, bác bỏ hoàn toàn luận điệu rằng toàn bộ dân tộc Đức đều ủng hộ Hitler. Sự hy sinh của Stauffenberg và những người đồng mưu đã góp phần định hình lại nhận thức về lịch sử Đức sau chiến tranh. Họ không chỉ là những người lính trung thành với đất nước mà còn là những người yêu nước thực sự, dám đứng lên chống lại một chế độ phi nhân tính. Hành động của họ đã gieo mầm cho một nền dân chủ mới ở Đức, một nền dân chủ được xây dựng trên nền tảng của sự tôn trọng quyền con người và nguyên tắc pháp quyền.Kỷ niệm hàng năm và thông điệp hiện tại
Hàng năm, vào ngày 20 tháng 7, nước Đức tổ chức các buổi lễ tưởng niệm trọng thể để vinh danh những người đã tham gia vào âm mưu này và những người đã hy sinh vì lý tưởng tự do. Tại Berlin, các nhà lãnh đạo chính phủ, đại diện quốc hội và quân đội thường tập trung tại Bendlerblock – nơi Stauffenberg và các cộng sự bị xử bắn – để đặt vòng hoa tưởng niệm và phát biểu. Các buổi lễ này không chỉ là dịp để nhìn lại quá khứ mà còn là cơ hội để củng cố các giá trị dân chủ trong hiện tại. Thủ tướng Friedrich Merz, trong một bài phát biểu đầy ý nghĩa, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ghi nhớ sự kiện này. Ông khẳng định: 'Trách nhiệm lịch sử của chúng ta là ghi nhớ và học hỏi từ lòng dũng cảm đó, để bảo vệ nền dân chủ ngày hôm nay.' Lời nhắc nhở này vang vọng mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh các mối đe dọa đối với dân chủ đang gia tăng trên toàn thế giới. Nó kêu gọi mỗi công dân Đức và cả nhân loại phải cảnh giác, hành động và bảo vệ những giá trị tự do mà các thế hệ trước đã phải đổ máu để giành lấy.Bài học cho tương lai
Kỷ niệm âm mưu 20 tháng 7 không chỉ là một nghi thức lịch sử mà còn là một lời nhắc nhở sống động về sức mạnh của sự phản kháng cá nhân và trách nhiệm đạo đức. Câu chuyện về Stauffenberg và những người đồng mưu là một minh chứng hùng hồn cho thấy rằng ngay cả trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, vẫn có chỗ cho lương tri và lòng dũng cảm. Nó dạy chúng ta rằng việc đứng lên chống lại cái ác, dù với hậu quả nào đi chăng nữa, là một bổn phận thiêng liêng. Thông điệp của âm mưu này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay: tự do không phải là điều hiển nhiên mà là một giá trị cần được bảo vệ và đấu tranh không ngừng. Nó kêu gọi chúng ta không bao giờ thờ ơ trước sự bất công, không bao giờ nhượng bộ trước sự chuyên chế và luôn kiên định bảo vệ các nguyên tắc dân chủ. Lòng dũng cảm của những người kháng chiến Đức ngày nào vẫn tiếp tục soi sáng con đường cho một tương lai nơi tự do và công lý luôn được tôn trọng.© 2025 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC